Dan kada nas je napustio veliki Stojan

Poznati srpski političar, diplomata, književnik i pravnik, odnosno jedan od najpoznatijih naših sugrađana Stojan Novaković preminuo je na današnji dan pre 106 godina. U vihoru Velikog rata, 18. februara 1915. godine u Nišu gde je bilo sedište Vlade u tom periodu.

Stojan Novaković je jedna od najznačajnijih diplomata, političara, reformatora školstva, prosvetnih radnika, istoričara u istoriji Srbije. Bio je najbolji đak niže gimnazije u svom Šapcu, a potom odlazi u Beograd gde gradi dalji život i karijeru, kroz višu gimnaziju i Licej (odsek za pravo).

Profesionalnu karijeu započeo je kao prosvetni radnik, a potom ulazi u Vladu Jovana Ristića. Kao Ministar prosvete sproveo je reforme koje su i danas prisutne, kao što je podela gimnazije na prirodni i društveni smer. Nije, bio školovan u inostranstvu, ali je Novaković bio naučnik svetske reputacije, cenjen kao istoričar u Beču, Minhenu, Berlinu i Parizu. Jedan od predvodnika kritičke škole srpske istoriografije.

Kako je navedeno na vikipediji diplomatsku karijeru započeo je prvom misijom u Carigradu koja je trajala sedam godina (od 1885. do 1892). Po povratku je postao predsednik Državnog saveta da bi, nakon tri godine, 1895—1896. postao predsednik jedne od dugovečnijih dvanaest vlada za vreme vladavine kralja Aleksandra Obrenovića. Pad Vlade ponovo odvodi Novakovića u diplomatiju, poslanik je u Carigradu do 1900, zatim kratkotrajno u Parizu, pa do 1905. u Petrogradu gde je i penzionisan. To je, ipak, bio kraj samo diplomatske karijere Novakovićeve.

Novaković je bio na čelu koncnentracione vlade u vreme velike aneksione krize. Bavio se književnošću, prevodilaštvom, bio je upravnik Narodne biblioteke.