DOKTORKA ANA VRANjEŠ AUTOR STUDIJE O TOPLIFIKACIJI BOGATIĆA
KORIŠĆENjE GEOTERMALNE ENERGIJE VODI U EVROPU
Za potrebe toplifikacije javnih objekata u Bogatiću projektovan je otvoreni geotermalni sistem koji podrazumeva direktno priključenje toplovoda na izvor geotermalne energije, razvod do potrošača i nakon prolaska voda preko toplotnih izmenjivača u objektima, ispuštanje u otvoreni površinski recipijent, odnosno dalje korišćenje, kaže doktorka Vranješ, ekskluzivno za „Glas Podrinja“
Doktorka Ana Vranješ je autor Studije o toplifikaciji više objekata u centralnom delu Bogatića, čija praktična realizacija predstoji ove godine. Položaj trase budućeg toplovoda je ucrtan u plan generalne regulacije za ovu lokalnu samoupravu i trenutno je u postupku njegovo usvajanje. Time bi tri i po decenije posle otkrića geotermalne energije u utrobi plodne mačvanske oranice, započelo njeno korišćenje u ovom slučaju za zagrevanje objekata.
Autorka Studije je naučni saradnik na Departmanu za hidrologiju Rudarsko-geološkog fakulteta u Beogradu. Predaje i drži vežbe na doktorskim, master i osnovnim studijama iz predmeta Projektovanje u hidrologiji, geotermalna energija, Istraživanje i eksploatacija geotermalne energije, Geotermalni resursi i hidrogeotermalni sistemi. Do sada je objavila više od deset stručnih i naučnih radova, a njena doktorska disertacija, odbranjena na ovom fakultetu, nosi naziv” Hidrogeotermalni resursi teritorije grada Beograda”.
Ovog puta za javnost otkriva pojedinosti Studije, čiji je autor i kako to da putem korišćenja tople vode, velikog prirodnog potencijala Mačve, ova jedna od najvećih ravnica u Srbiji, značajno iskoračuje ka Evropi.
Kako je došlo do saradnje sa opštinom Bogatić i koliko ste upoznati sa potencijalima geotermalne energije u Mačvi?
- Istraživanja geotermalnih resursa na području Mačve otpočeta su sredinom 80-ih godina od strane stručnjaka Rudarsko-geološkog fakulteta u Beogradu. Do danas izveden je značajan obim terenskih istraživanja, uključujući izradu jedanaest geotermalnih bušotina, izvedena su ispitivanja kvalitativnih i kvantitativnih karakteristika geotermalnih voda, formiran je hidrogeotermalni geotermalni model Mačve. Rezultati dosadašnjih istraživanja publikovani su u stručnim i naučnim časopisima i prezentovani na većem broju naučnih skupova. Zahvaljujući izvedenim aktivnostima područje Mačve spada u relativno dobro istražene terene.
Rudarsko-geološki fakultet i opština Bogatić imaju uspešnu dugogodišnju saradnju, koja se upravo zasniva na istraživanju geotermalnih resursa. Na inicijativu predsednika opštine Bogatić, gospodina Nenada Beserovca, angažovani su stručnjaci na čelu sa dr Dejanom Milenićem, redovnim profesorom na Departmanu za hidrogeologiju Rudarsko-geološkog fakulteta i rukovodiocem Laboratorije za geotermalnu energiju u cilju izrade Studije mogućnosti korišćenja hidrogeotermalne energije za potrebe daljinskog grejanja objekata javne namene u Bogatiću. Rezultati Studije pokazali su i potvrdili opravdanost izgradnje jednog takvog sistema, te je opština Bogatić započela realizaciju projekta koji predviđa korišćenje lokalno raspoloživih i obnovljivih izvora energije. Efekti ovog sistema su višestruki, počevši od ušteda, preko povećanja energetske efikasnosti i održivog korišćenja geotermalnih resursa, do ekološki pozitivnih efekata na životnu sredinu zbog smanjenja emisije štetnih gasova.
Imate li podatke o predhodnoj hemijskoj analizi ove tople vode, pronađene u utrobi plodne mačvanske zemlje?
Hemizam geotermalnih voda je detaljno ispitivan u više navrata. Vode po svom osnovnom sastavu pripadaju hidrokarbonatno-natrijumskom tipu voda, niske mineralizacije, i neutralne pH vrednosti. Temperatura geotermalnih voda na glavi bunara BB-1 iznosi 75 stepeni celzijusa, dok na bunaru BB-2 iznosi 78 stepeni celzijusa. Zahvaljujući primeni metode hidrogeometara i poznavanjem hemijskog sastava voda izvršena je kalkulacija prognoznih temperatura u geotermalnom rezervoaru. Očikavne temperature kreću se oko 100 stepeni celzijusa.
Postoje li slična rešenja (ili ista) u nekim delovima Srbije ili sveta, koja bi praktično potvrdila Vašu Studiju o toplifikaciji Bogatića?
Danas se geotermalna energija koristi u daljinskom sistemu grejanja u preko sto gradova u Evropi. Među državama prednjači Francuska, Nemačka, Mađarska i Italija. Postoji nekoliko tipova geotermalnih daljinskih sistema, čije tehničke karakteristike zavise od karakteristika resursa (temperatura i raspoložive količine geotermalnih voda), kao i od potreba korisnika. Ovi sistemi su u upotrebi preko trideset godina, te su njihove performanse dobro poznate. Za potrebe toplifikacije javnih objekata u Bogatiću projektovan je otvoreni geotermalni sistem koji podrazumeva direktno priključenje toplovoda na izvor geotermalne energije, razvod do potrošača i nakon prolaska voda preko toplotnih izmenjivača u objektima, ispuštanje u otvoreni površinski recepijent, odnosno dalje korišćenje. Geotermalni daljinski sistem grejanja u Bogatiću predstavlja prvi sistem ovog tipa u Republici Srbiji.
Postoje li prepreke na trasi budućeg grejnog sistema i ako je odgovor pozitivan, kako planirate rešenje istih?
Na trasi budućeg toplovoda geotermalnog daljinskog sistema nisu konstatovane prepreke. Trasa cevovoda projektovana je tako da se ispoštuje princip optimalnosti, a cevna mreža će biti vođena metodom sa račvanjima. Mreža će biti postavljena na javnim površinama. Položaj trase je ucrtan u Plan generalne regulacije za opštinu Bogatić i trenutno je u postupku njegovo usvajanje.
Od čega zavisi vek trajanja sistema, budući da se u posao ulazi o čemu jasno govori i isporuka posebnih cevi za ovu namenu?
Vek trajanja ovih sistema, kada se posmatra resurs, zavisi u najvećem broju slučajeva od hemizma voda. Ukoliko su vode sklone inkrustaciji, tokom eksploatcije dolazi dolazi do formiranja taloga unutar eksploatacione kolone bunara, na filterskim delovima konstrukcije, kao i u razvodnom delu sistema. Drugi slučaj kada može doći do oštećenja ili smanjenja funkcije sistema, jeste slučaj agresivnih voda, kada takođe strada bunarska kolona i razvodni cevovod. U tim situacijama veoma je važan pravilan odabir materijala.
Geotermalne vode u Bogatiću odlikuju se veoma povoljnim hemijskim sastavom u pogledu korišćenja za potrebe grejanja objekata, ne poseduju agresivna ili inkrustabilna svojstva.
Vek trajanja sistema zavisi i od razvodne mreže, i toplotnih gubitaka koji se mogu javiti tokom eksploatacije. Radi zaštite sistema i njegove dugovečnosti prilikom projektovanja toplovoda u Bogatiću poštovao se princip pouzdanosti i sigurnosti u smislu gubitaka temperature i količina. Projektovan je sistem predizolovanih cevi od umreženog polietilena. Struktura cevi je takva da lokalno ograničava prodor vode kod oštećenja cevnog omotača, jer je uzdužno nepropusna na vodu. Na taj način se lokalno ograničavaju i toplotni gubici.
Autorka Studije je naučni saradnik na Departmanu za hidrologiju Rudarsko-geološkog fakulteta u Beogradu. Predaje i drži vežbe na doktorskim, master i osnovnim studijama iz predmeta Projektovanje u hidrologiji, geotermalna energija, Istraživanje i eksploatacija geotermalne energije, Geotermalni resursi i hidrogeotermalni sistemi. Do sada je objavila više od deset stručnih i naučnih radova, a njena doktorska disertacija, odbranjena na ovom fakultetu, nosi naziv” Hidrogeotermalni resursi teritorije grada Beograda”.
Ovog puta za javnost otkriva pojedinosti Studije, čiji je autor i kako to da putem korišćenja tople vode, velikog prirodnog potencijala Mačve, ova jedna od najvećih ravnica u Srbiji, značajno iskoračuje ka Evropi.
Kako je došlo do saradnje sa opštinom Bogatić i koliko ste upoznati sa potencijalima geotermalne energije u Mačvi?
- Istraživanja geotermalnih resursa na području Mačve otpočeta su sredinom 80-ih godina od strane stručnjaka Rudarsko-geološkog fakulteta u Beogradu. Do danas izveden je značajan obim terenskih istraživanja, uključujući izradu jedanaest geotermalnih bušotina, izvedena su ispitivanja kvalitativnih i kvantitativnih karakteristika geotermalnih voda, formiran je hidrogeotermalni geotermalni model Mačve. Rezultati dosadašnjih istraživanja publikovani su u stručnim i naučnim časopisima i prezentovani na većem broju naučnih skupova. Zahvaljujući izvedenim aktivnostima područje Mačve spada u relativno dobro istražene terene.
Rudarsko-geološki fakultet i opština Bogatić imaju uspešnu dugogodišnju saradnju, koja se upravo zasniva na istraživanju geotermalnih resursa. Na inicijativu predsednika opštine Bogatić, gospodina Nenada Beserovca, angažovani su stručnjaci na čelu sa dr Dejanom Milenićem, redovnim profesorom na Departmanu za hidrogeologiju Rudarsko-geološkog fakulteta i rukovodiocem Laboratorije za geotermalnu energiju u cilju izrade Studije mogućnosti korišćenja hidrogeotermalne energije za potrebe daljinskog grejanja objekata javne namene u Bogatiću. Rezultati Studije pokazali su i potvrdili opravdanost izgradnje jednog takvog sistema, te je opština Bogatić započela realizaciju projekta koji predviđa korišćenje lokalno raspoloživih i obnovljivih izvora energije. Efekti ovog sistema su višestruki, počevši od ušteda, preko povećanja energetske efikasnosti i održivog korišćenja geotermalnih resursa, do ekološki pozitivnih efekata na životnu sredinu zbog smanjenja emisije štetnih gasova.
Imate li podatke o predhodnoj hemijskoj analizi ove tople vode, pronađene u utrobi plodne mačvanske zemlje?
Hemizam geotermalnih voda je detaljno ispitivan u više navrata. Vode po svom osnovnom sastavu pripadaju hidrokarbonatno-natrijumskom tipu voda, niske mineralizacije, i neutralne pH vrednosti. Temperatura geotermalnih voda na glavi bunara BB-1 iznosi 75 stepeni celzijusa, dok na bunaru BB-2 iznosi 78 stepeni celzijusa. Zahvaljujući primeni metode hidrogeometara i poznavanjem hemijskog sastava voda izvršena je kalkulacija prognoznih temperatura u geotermalnom rezervoaru. Očikavne temperature kreću se oko 100 stepeni celzijusa.
Postoje li slična rešenja (ili ista) u nekim delovima Srbije ili sveta, koja bi praktično potvrdila Vašu Studiju o toplifikaciji Bogatića?
Danas se geotermalna energija koristi u daljinskom sistemu grejanja u preko sto gradova u Evropi. Među državama prednjači Francuska, Nemačka, Mađarska i Italija. Postoji nekoliko tipova geotermalnih daljinskih sistema, čije tehničke karakteristike zavise od karakteristika resursa (temperatura i raspoložive količine geotermalnih voda), kao i od potreba korisnika. Ovi sistemi su u upotrebi preko trideset godina, te su njihove performanse dobro poznate. Za potrebe toplifikacije javnih objekata u Bogatiću projektovan je otvoreni geotermalni sistem koji podrazumeva direktno priključenje toplovoda na izvor geotermalne energije, razvod do potrošača i nakon prolaska voda preko toplotnih izmenjivača u objektima, ispuštanje u otvoreni površinski recepijent, odnosno dalje korišćenje. Geotermalni daljinski sistem grejanja u Bogatiću predstavlja prvi sistem ovog tipa u Republici Srbiji.
Postoje li prepreke na trasi budućeg grejnog sistema i ako je odgovor pozitivan, kako planirate rešenje istih?
Na trasi budućeg toplovoda geotermalnog daljinskog sistema nisu konstatovane prepreke. Trasa cevovoda projektovana je tako da se ispoštuje princip optimalnosti, a cevna mreža će biti vođena metodom sa račvanjima. Mreža će biti postavljena na javnim površinama. Položaj trase je ucrtan u Plan generalne regulacije za opštinu Bogatić i trenutno je u postupku njegovo usvajanje.
Od čega zavisi vek trajanja sistema, budući da se u posao ulazi o čemu jasno govori i isporuka posebnih cevi za ovu namenu?
Vek trajanja ovih sistema, kada se posmatra resurs, zavisi u najvećem broju slučajeva od hemizma voda. Ukoliko su vode sklone inkrustaciji, tokom eksploatcije dolazi dolazi do formiranja taloga unutar eksploatacione kolone bunara, na filterskim delovima konstrukcije, kao i u razvodnom delu sistema. Drugi slučaj kada može doći do oštećenja ili smanjenja funkcije sistema, jeste slučaj agresivnih voda, kada takođe strada bunarska kolona i razvodni cevovod. U tim situacijama veoma je važan pravilan odabir materijala.
Geotermalne vode u Bogatiću odlikuju se veoma povoljnim hemijskim sastavom u pogledu korišćenja za potrebe grejanja objekata, ne poseduju agresivna ili inkrustabilna svojstva.
Vek trajanja sistema zavisi i od razvodne mreže, i toplotnih gubitaka koji se mogu javiti tokom eksploatacije. Radi zaštite sistema i njegove dugovečnosti prilikom projektovanja toplovoda u Bogatiću poštovao se princip pouzdanosti i sigurnosti u smislu gubitaka temperature i količina. Projektovan je sistem predizolovanih cevi od umreženog polietilena. Struktura cevi je takva da lokalno ograničava prodor vode kod oštećenja cevnog omotača, jer je uzdužno nepropusna na vodu. Na taj način se lokalno ograničavaju i toplotni gubici.
Lj.Đ.
Najnoviji broj
18. april 2024.
