NA KARCINOM SE MOŽE UTICATI

Svetski dan borbe protiv raka svake godine se obeležava 4. februara. Ove godine se završava trogodišnja kampanja pod sloganom „Mi možemo, ja mogu“ koja je imala za cilj da skrene pažnju kako pojedinca tako i zajednice da mogu da utiču na smanjenje ove najteže bolesti današnjice.
Procene Svetske zdravstvene organizacije su da će narednih 20 godina najveći porast u obolevanju i umiranju od raka biti u nerazvijenim i srednjerazvijenim zemljama u kojima je životni vek stanovništva sve duži, a socijalne razlike sve veće. Karcinom grlića materice biće vodeći u nerazvijenim zemljama, zbog velikog broja zaraženih humanim papiloma virusom (HPV), nepostojanja imunizacije od ovog virusa i adekvatnih preventivnih, odnosno skrining programa. Način života, odnosno pušenje, alkohol, nedovoljna fizička aktivnost i nepravilna ishrana i dalje će biti uzročnik najvećeg broja karcinoma u srednjerazvijenim zemljama, tako da će tamo stanovništvo obolevati od raka pluća, dojke i debelog creva.
Oko 40 odsto malignih bolesti može biti izbegnuto zdravijim načinom života, tu se pre svega podrazumeva prestanak pušenja, ograničeno konzumiranje alkohola, održavanje prosečne telesne težine zdravom ishranom i vežbanje, nepreterano izlaganje suncu i zaštita od infekcija koje mogu izazvati rak.
Prema podacima Međunarodnog udruženja za borbu protiv raka oko 20 odsto novootkrivenih karcinoma godišnje izazvano je virusnim ili bakterijskim infekcijama. HPV dovodi do raka grlića materice, hepatitis B ili C doprinose nastanku karcinoma jetre, Epštajn-Bar može izazvati Burkitov limfom (karcinom limfnog sistema), a rak želuca može biti izazvan helikobakterijom.
Pušenje, prekomerna težina, nepravilna ishrana, nedovoljna fizička aktivnost i preterana konzumacija alkohola uzrok su oko 30 odsto svih smrtnih ishoda od malignih bolesti.
Godišnje se u Srbiji prosečno dijagnostikuje oko 36.000 novih slučajeva malignih bolesti, a od karcinoma umre više od 20.000 ljudi. Muškarci u Srbiji najviše obolevaju i umiru od raka pluća, debelog creva i prostate, a žene od raka dojke, debelog creva, pluća i grlića materice.
Na više od 80 odsto malignih bolesti može se uticati promenom faktora rizika odgovornih za nastanak bolesti. Ako do bolesti dođe može se uticati na njen ishod i to ranim otkrivanjem, adekvatnom terapijom i rehabilitacijom.
Jedan od osnovnih problema u Srbiji je neprepoznavanje rizičnog ponašanja i nedovoljno korišćenje pozitivnih iskustava u prevenciji i ranom otkrivanju raka iz razvijenih zemalja.