Tribina stvaranje Jugoslovena
Širenje duha zajedništva
Šapčani su u petak imali priliku da prisustvuju interesantnoj tribini u Kulturnom centru na kojoj su članovi Centra za jugoslovenske studije predstavili načine na koje je nastala ideja o jugoslovenstvu i jugoslovenskoj državi. Četiri predavača predstavila su svoja istraživanja o planskim kao i spontanim procesima privođenja građana, posebno onih najmlađih, novoj državnoj ideologiji. Zvanična politika države trebala je da dovede do stvaranja jugoslovenskog identiteta posebno kroz književnost.
- Jugosloveni su stvarani kroz konstruisanje jugoslovenske književnosti. Beograd i Zagreb su dva centra koja su okupljala pristalice ideje jugoslovenstva. Ipak, ova zamisao nije bila isključivo rezervisana za njih. U Velikim gradovima poput Minhena i Beča postojali su klubovi čiji su se članovi zalagali za rušenje Austro-ugarske monarhije i stvaranje jedne nove države koja bi pod svojim okriljem ujedinila Južnoslovenske narode. Tokom Prvog svetskog rata kada se nazire kraj monarhije dolazi do prvih jugoslovenskih manifestacija. U januaru 1918. godine u Zagrebu počinje da izlazi časopis “Književni jug” – navodi dr Stanislava Barać i dodaje da prvobitna zamisao malog kruga intelektualne elite nije bila samo stvaranje nove države, već prosvetne, kulturne i književne zajednice koja bi bila povezana novim, zajedničkim jezikom. Jedan od onih koji su aktivno učestvovali u pisanju za list bio je Ivo Andrić. Ideološka književnost nije bila isključivo rezervisana za odrasle i učene ljude. Posebna pažnja posvećena je mladima koji su činili znatan deo populacije.
Plasiranjem časopisa za decu “Jugoslovenče” koji je bio namenjen mališanima širom Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca nastavljena je politika širenja zajedništva. Ovaj dečji list bio je obavezno štivo za sve učenike u školama i izlazio je pre Drugog svetskog rata. Kroz pesme, priče rodoljubivog sadržaja potencirano je bratstvo tri naroda. Kako dr Lada Stevanović ističe politička kriza iz 1929. godine uslovila je drugačiji pristup osnaživanju jugoslovenske ideje.
- Nacija je ideološka tvorevina koja se proizvodi u trenutku i zavisi od datog trenutka i političkog konteksta. Ovaj koncept se približava ljudima preko jezika, zajedničkog geografskog prostora, isticanja zajedničke prošlosti, simbola i rituala. Najbolji način da se to sprovede je kroz svakodnevnicu. Zbog toga Ministarstvo prosvete donosi odluku da je neophodno u škole uvesti što više materijala koji bi osnažio jugoslovenski duh – rekla je dr Lada Stevanović.
Pomenuti časopis “Jugoslovenče” bio je instrument za pojednostavljeno objašnjenje pojma nacije deci. Naredni korak u pridobijanju mladih bio je stvaranje pionirske organizacije kao institucionalnog okvira u kom je nastalo srećno detinjstvo i važan je deo procesa odrastanja u Jugoslaviji. O ovoj temi govorila je dr Ildiko Eredei sa posebnim osvrtom na simbole pionirskog statusa kao što su uniforma i zakletva.
Lik pionira je bio proizvod jednog ozbiljnog sistematičnog rada države i Komunističke partije, kasnije Saveza komunista kao vodeće političke snage u socijalističkoj Jugoslaviji. Savez pionira je bio prva u nizu masovnih organizacija kojoj su pripadali građani i stupali u različitim dobima životne zrelosti. Deca su od ideološki neopredeljenih postajala ideološki opredeljeni Jugosloveni. Veliki značaj za svakog pionira imala je uniforma, posebno marama. Ona ga obavezuje i opominje da na svakom mestu mora da se vlada onako kako je obećao u svojoj svečanoj obavezi, zakletvi - naglasila je dr Ildiko Erdei.
Pionir je bio dete budućeg zadovoljnog, kreativnog i stvaralačkog socijalističkog čoveka koji će kasnije biti ključna ličnost Jugoslavije. Ovo je bila ideja vodilja državnog vrha i zbog toga je izvršena reforma školstva. Zvanična politika vaspitanja i obrazovanja krajem pedesetih godina prošlog veka dovela je do stvaranja masovne proizvodnje srećnog detinjstva, poput one u Americi.
Reforma školstva koja je sprovedena 1958. godine uspostavila je obaveznu osmogodišnju školu kakva postoji i danas. Iako je shvaćen kao politički projekat, ovaj nov obrazovni sistem pronašao je uzore u Švedskoj, Francuskoj, Sjedinjenim Američkim Državama i Kanadi. Igrao je značajnu ulogu u procesu izgradnje identiteta Jugoslovena, budućih samoupravljača – navela je dr Sanja Petrović Todosijević.
Politika stvaranja Jugoslovena je veoma dinamičan process koji je trajao decenijama i ne može se posmatrati izolovano u odnosu na druge faktore koji su obeležili postojanje Jugoslavije kao kraljevine i kasnije kao socijalističke republike.
- Jugosloveni su stvarani kroz konstruisanje jugoslovenske književnosti. Beograd i Zagreb su dva centra koja su okupljala pristalice ideje jugoslovenstva. Ipak, ova zamisao nije bila isključivo rezervisana za njih. U Velikim gradovima poput Minhena i Beča postojali su klubovi čiji su se članovi zalagali za rušenje Austro-ugarske monarhije i stvaranje jedne nove države koja bi pod svojim okriljem ujedinila Južnoslovenske narode. Tokom Prvog svetskog rata kada se nazire kraj monarhije dolazi do prvih jugoslovenskih manifestacija. U januaru 1918. godine u Zagrebu počinje da izlazi časopis “Književni jug” – navodi dr Stanislava Barać i dodaje da prvobitna zamisao malog kruga intelektualne elite nije bila samo stvaranje nove države, već prosvetne, kulturne i književne zajednice koja bi bila povezana novim, zajedničkim jezikom. Jedan od onih koji su aktivno učestvovali u pisanju za list bio je Ivo Andrić. Ideološka književnost nije bila isključivo rezervisana za odrasle i učene ljude. Posebna pažnja posvećena je mladima koji su činili znatan deo populacije.
Plasiranjem časopisa za decu “Jugoslovenče” koji je bio namenjen mališanima širom Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca nastavljena je politika širenja zajedništva. Ovaj dečji list bio je obavezno štivo za sve učenike u školama i izlazio je pre Drugog svetskog rata. Kroz pesme, priče rodoljubivog sadržaja potencirano je bratstvo tri naroda. Kako dr Lada Stevanović ističe politička kriza iz 1929. godine uslovila je drugačiji pristup osnaživanju jugoslovenske ideje.
- Nacija je ideološka tvorevina koja se proizvodi u trenutku i zavisi od datog trenutka i političkog konteksta. Ovaj koncept se približava ljudima preko jezika, zajedničkog geografskog prostora, isticanja zajedničke prošlosti, simbola i rituala. Najbolji način da se to sprovede je kroz svakodnevnicu. Zbog toga Ministarstvo prosvete donosi odluku da je neophodno u škole uvesti što više materijala koji bi osnažio jugoslovenski duh – rekla je dr Lada Stevanović.
Pomenuti časopis “Jugoslovenče” bio je instrument za pojednostavljeno objašnjenje pojma nacije deci. Naredni korak u pridobijanju mladih bio je stvaranje pionirske organizacije kao institucionalnog okvira u kom je nastalo srećno detinjstvo i važan je deo procesa odrastanja u Jugoslaviji. O ovoj temi govorila je dr Ildiko Eredei sa posebnim osvrtom na simbole pionirskog statusa kao što su uniforma i zakletva.
Lik pionira je bio proizvod jednog ozbiljnog sistematičnog rada države i Komunističke partije, kasnije Saveza komunista kao vodeće političke snage u socijalističkoj Jugoslaviji. Savez pionira je bio prva u nizu masovnih organizacija kojoj su pripadali građani i stupali u različitim dobima životne zrelosti. Deca su od ideološki neopredeljenih postajala ideološki opredeljeni Jugosloveni. Veliki značaj za svakog pionira imala je uniforma, posebno marama. Ona ga obavezuje i opominje da na svakom mestu mora da se vlada onako kako je obećao u svojoj svečanoj obavezi, zakletvi - naglasila je dr Ildiko Erdei.
Pionir je bio dete budućeg zadovoljnog, kreativnog i stvaralačkog socijalističkog čoveka koji će kasnije biti ključna ličnost Jugoslavije. Ovo je bila ideja vodilja državnog vrha i zbog toga je izvršena reforma školstva. Zvanična politika vaspitanja i obrazovanja krajem pedesetih godina prošlog veka dovela je do stvaranja masovne proizvodnje srećnog detinjstva, poput one u Americi.
Reforma školstva koja je sprovedena 1958. godine uspostavila je obaveznu osmogodišnju školu kakva postoji i danas. Iako je shvaćen kao politički projekat, ovaj nov obrazovni sistem pronašao je uzore u Švedskoj, Francuskoj, Sjedinjenim Američkim Državama i Kanadi. Igrao je značajnu ulogu u procesu izgradnje identiteta Jugoslovena, budućih samoupravljača – navela je dr Sanja Petrović Todosijević.
Politika stvaranja Jugoslovena je veoma dinamičan process koji je trajao decenijama i ne može se posmatrati izolovano u odnosu na druge faktore koji su obeležili postojanje Jugoslavije kao kraljevine i kasnije kao socijalističke republike.
M.Ž.
Najnoviji broj
18. april 2024.
