Deca prosjaci – ničiji i svačiji problem

Grad Šabac je jedan od 10 gradova u Srbiji koji su uključeni u projekat pod nazivom „Osnaživanje sistemskog partnerstva u sprovođenju nacionalne strategije za borbu protiv trgovine ljudima“ koju vodi Misija Internacionalne organizacije za migracije.
Savet za borbu protiv trgovine ljudima Grada Šapca prvobitno je osnovan 2013. godine, kao Gradski koordinacioni tim za borbu protiv trgovine ljudima a tokom 2017. godine prerastao je u Savet za borbu protiv trgovine ljudima. Prvobitno formiran Gradski tim za borbu protiv trgovine ljudima prepoznao je kao jedan od većih problema pojavu prosjačenja u gradu i postignut je dogovor da će Tim intezivno raditi na suzbijanju i prevenciji ove pojave. Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja, tokom 2015. godine, ocenio je rad ovog Saveta kao primer dobre prakse, koji treba da slede i ostali gradovi.
Za predsednika Gradskog koordinacionog tima imenovan je Salko Karadarević, član Gradskog veća Grada Šapca. Članove Saveta čine predstavnici različitih institucija – Gradske uprave, Crvenog krsta, Centra za socijalni rad „Šabac“, Višeg javnog tužilaštva, Karitasa, Osnovne škole „Vuk Karadžić“, Zavoda za javno zdravlje, Doma zdravlja, Komunalne policije i Policijske uprave – Odeljenje kriminalističke policije (ranije je ova aktivnost bila u nadležnosti Odseka pogranične policije).
Zaštita maloletne dece koja prose
Savet za borbu protiv trgovine ljudima od samog osnivanja bavi se zaštitom maloletne dece koja prose. U skladu sa tim, redovno se organizuju akcije zaštite maloletne dece koja prose, u vidu zajedničkih akcija Policijske uprave Šabac i Centra za socijalni rad – Službe za zaštitu dece i mladih. Tokom ovih zajedničkih aktivnosti obilaze se svi delovi grada gde je najveći broj maloletne dece koja prose. U zavisnosti od zatečene situacije, preduzimaju se dalje mere zaštite maloletne dece koja prose, a koja se u prosjačenju zateknu uglavnom sa svojim roditeljima. Roditelji i malolena deca dovode se u CSR „Šabac“, gde se od roditelja uzimaju izjave povodom okolnosti prosjačenja i preduzimaju dalje mere zaštite najboljeg interesa maloletne dece. Ukoliko je procena stručnih radnika da su život, zdravlje i bezbednost maloletne dece koja prose ugrožena, ili mogu biti ugrožena, preduzimaju se mere zbrinjavanja i realizuje se smeštaj u hraniteljsku porodicu, ili odgovarajuću ustanovu socijalne zaštite. U odnosu prema roditeljima dece koja prose, CSR može pokrenuti meru korektivnog nadzora, na taj način roditelji se upozoravaju na nedostatke u vršenju roditeljskog prava i upozoravaju se na mogućnost izdvajanja iz porodice maloletne dece, ukoliko nastave sa prosjačenjem. Prema roditeljima, organ starateljstva može pokrenuti i postupak lišenja roditeljskih prava, postupak za izricanje mere zaštite od nasilja u porodici, ili krivičnu prijavu zbog eventualno učinjenog krivičnog dela zapuštanje i zlostavaljanje ili nasilja u porodici.
Inteziviranje sistema socijalne zaštite od presudnog značaja
Sve ove aktivnosti u skladu su sa standardima i procedurama stručnog rada Centra za socijalni rad, ali i skladu sa nalogom nadležnog Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja koji je ovaj nalog izdao svim Centrima za socijalni rad u Republici Srbiji tokom 2014. godine i koji je za cilj imao inteziviranje sistema socijalne zaštite u reagovanju na pojavu „dece ulice“.
Ukoliko postoji sumnja da se radi o trgovini ljudima, obaveštava se Više javno tužilaštvo i Centar za zaštitu trgovine ljudima, koji vrše identifikaciju žrtve trgovine ljudima i koji preduzimaju dalje mere zaštite u skladu sa svojim nadležnostima.
Savet za borbu protiv trgovine ljudima do sada je organizovao ukupno 51 akciju zaštite maloletne dece koja prose. Tokom ovih akcija zatečeno je 49-oro maloletne dece koja prose a od tog ukupnog broja, polovina su maloletna deca sa drugih teritorija, o čemu se obaveštavaju nadležni Centri za socijalni rad. Centar za socijalni rad „Šabac“ je, u skladu sa svojim nadležnostima, preduzimao mere zaštite u odnosu prema maloletnoj deci koja su sa teritorije grada Šapca, a koja su zatečena u prosjačenju.
Dosadašnja angažovanja Savet za borbu protiv trgovine ljudima propraćena su medijski, o ovim aktivnostim periodično se obaveštava nadležno Ministarstvo, Policijska uprava Šabac kao i predsednik ovog Saveta.
Dobro organizovane aktivnosti utiču na prevenciju i suzbijanje prosjačenja
Savet za borbu protiv trgovine ljudima redovno obeležava Međunarodni i Svetski dan borbe protiv trgovine ljudima. Poseban akcenat u organizaciji rada Saveta je na inteziviranju koordinisanih akcija tokom verskih praznika, šabačkog vašara ili kada se u gradu uoči porast broja maloletne dece koja prose.
Članovi Saveta su prošli odogovarajuće obuke a takođe se radi i na kontinuranom usavršavanju rada Saveta, kroz pohađanje seminara i edukacija. Tokom prošle godine, članovi Saveta, Salko Karadarević i Vesna Brajić učestvovali su na prvom godišnjem sastanku loklanih timova za borbu protiv trgovine ljudima u okviru projekta Od opasnosti do sigurnosti: Unapređenje zaštite žrtava trgovine ljudima u Srbiji.
Važno je napomenuti da je prosjačenje maloletne dece pojava koju je teško moguće sasvim suzbiti ali kontinuiranim i dobro organizovanim akcijama Saveta, u velikoj meri može se uticati na prevenciju i suzbijanje pojave prosjačenja a time i zaštiti najbolji interes maloletne „dece ulice“.
Savet za borbu protiv trgovine ljudima u narednom periodu baviće se i prevencijom prosjačenja odraslih osoba kao i problemom radne eksploatacije.