Poklonik reči, graditelj i misionar

Episkop dr Simeon Stanković rođen je u Ležimiru, kod Sremske Mitrovice, 17. oktobra 1886. godine. Osnovnu školu završio je u rodnom mestu, gimnaziju od prvog do četvrtog razreda u Sremskoj Mitrovici, a od petog do osmog u Sremskim Karlovcima. Teologiju je diplomirao 13. jula 1914. godine, na pravoslavnom Bogoslovskom fakultetu u Černovicima u Rumuniji, gde je i doktorirao. Filozofiju je završio na univerzitetima u Beču i Zagrebu. Posle školovanja, radio je kao nastavnik u Sremsko-mitrovačkoj gimnaziji, drugoj muškoj gimnaziji u Beogradu i bogosloviji Svetog Save u Sremskim Karlovcima. Najpre docent, a potom, sve do izbora za episkopa, bio je vanredni profesor hrišćanske etike na pravoslavnom Bogoslovskom fakultetu Beogradskog Univerziteta.
Zamonašio se na Sv. Petku 27. oktobra 1919. godine, u manastiru Mala Remeta na Fruškoj gori. Za jerođakona rukopoložen je narednog dana u Beogradskoj sabornoj crkvi, a u čin jeromonaha, u istom hramu, na Cveti 1920. godine.
Arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve izabrao ga je za episkopa zahumsko- hercegovačkog 2. oktobra 1931, a hirotonisan je u Beogradskoj sabornoj Crkvi 31. januara 1932. godine. Svečano je ustoličen za episkopa zahumsko-hercegovačkog u Mostarskoj sabornoj crkvi na praznik Sretenja Gospodnjeg 15. februara 1932, a za episkopa Šabačko-valjevske eparhije izabran je 19. juna 1934. Ustoličen je u Šabačkoj sabornoj crkvi 7. oktobra iste godine.
Pored naučnog rada, vladika Simeon bio je veliki graditelj i misionar. Podigao je i osveštao četrdeset novih crkava. Starao se o obnovi i izgradnji manastira, kao i o svešteničkom i monaškom podmlatku. Velike su njegove zasluge u misionarskom radu na verskomoralnoj duhovnoj obnovi u eparhiji. Prihvatio je narodni Bogomoljački pokret i sarađivao sa vladikom Nikolajem Velimirovićem. Time su udareni snažni verski i duhovni temelji u crkvenom životu šabačko-valjevske eparhije.
Upokojio se 30. januara 1960. godine. Sahranjen je u episkopskoj grobnici u kripti Šabačke crkve.
Priredila: M. Filipović

GOLGOTSKI ŽIVOT SVETOG STARCA
„Prema vladici Simeonu, životna sreća nije bila "široke ruke". Kao mlad episkop zahumsko-hercegovački, potucao se po posnoj i krševitoj zemlji ispod Velebita. Došao je u Šabac za vladiku posle atentata na Kralja Aleksandra, kada su kola Kraljevine Jugoslavije krenula nizastranu. Stao je na stranu svoje crkve u vreme Konkordatske borbe 1937. godine. Teško je ranjen u krvavoj litiji u Beogradu. Po oporavku u beogradskoj bolnici, u Šapcu je dočekan od nekoliko desetina hiljada verujućeg naroda Šabačko- valjevske eparhije, kao mučenik svoje vere, heroj i patriota.
Drugi svetski rat proveo je deleći gorku sudbinu sa narodom na svim područjima svoje eparhije. Krvavi marš u Jarak, streljanja u Šapcu, Dragincu, Valjevu i drugim mestima ostavile su duboke rane u njegovoj duši. Posle rata i "oslobođenja", počela je nova Golgota. Proglašen je za izdajnika i neprijatelja naroda i na brutalan način izbačen iz svoje rezidencije - episkopskog konaka u Šapcu u kome su, pre njega, episkopi stolovali ceo jedan vek. Nova vlast mu nije dala novi dom. On se, u hrišćanskoj skromnosti smestio u pomoćnu kućicu pored konaka u kojoj je živeo poslužitelj. Dok su se uljezi širili u njegovoj kući on se stesnio u kućerku i hrišćanski dostojanstveno snosio sva poniženja punih petnaest godina, do kraja života.
Nije teško naslutiti teške i duboke duševne drame ovoga smernoga starca. U časovima osame, bez roptanja i gneva, krepio je duh primerima velikih hrišćanskih podvižnika i mučenika.
Njegov životni udes može se uporediti sa žitijem omiljenog sveca velikog ruskog pisca Dostojevskog. Naime, Aleksije Čovek Božji, kome se genijalni Rus svakodnevno molio, živeo je kao skromni inok i monah u kućici u vrtu dvora svojih roditelja preko dve decenije. Roditelji nisu znali da je to njihov sin. Tek kada se upokojio, tajna je otkrivena. U njegovoj ruci bilo je oproštajno pismo.
Onima retkim u našem gradu, kojima je poznat ovaj podatak iz života Vladike Simeona, skromna mala kućica sa desne strane uz Biblioteku, gledano sa ulice, predstavlja veliko svetilište i dirljivo sećanje na Svetog Starca koji je u njoj živeo moleći se za svoj narod i tešeći se rečima Onoga kome je služio i čiji je golgotski krst istrajno nosio: "Zveri poljske imaju jazbine i ptice nebeske gnezda svoja, a sin čovečji nema gde glavu skloniti!"
(Protođakon dr Ljubomir Ranković)

Kao poklonik reči, napisao je veliki broj značajnih radova. Tekstove je objavljivao u bogoslovskim časopisima: Glasnik Srpske Patršjaršije, Bogoslovlje, Vesnik Srpske Crkve, Glas Crkve... Posebno su značajne njegove rasprave o etičkim temama: Hrišćanski i filozofski moral - Moralno Bogoslovlje i Moralne filosofije, Autonomija i heteronomija po učenju hrišćanskog i filozofskog morala, Monistička etika Ernesta Hekla, Hamurabi i Mojsije, Izvori Hrišćanske Etike... Ipak, njegovo životno delo o Josipu Juraju Štrosmajeru, ostalo je neobjavljeno.