Potvrđena dva slučaja groznice Zapadnog Nila u Republici Srbiji

Groznica Zapadnog Nila, virusno oboljenje koje se prenosi ubodom zaraženog komarca. Virus može da zarazi ljude, ptice, komarce, konje i druge sisare.

*1937. godine – Virus Zapadnog Nila prvi put izolovan kod čoveka u Ugandi (region Zapadnog Nila).
*2012. godine – prvi put registrovano oboljenje u Srbiji.
*2013. godine - na području Mačvanskog okruga bilo je 5 potvrđenih slučajeva oboljenja Groznice Zapadnog Nila.
* 2016. godine - na području Mačvanskog okruga bio je 1 potvrđen slučaj oboljenja.
*2018. godine - na našem okrugu bilo je 3 potvrđena slučaja oboljenja Groznice Zapadnog Nila.

U periodu od 2012. do 2020. godine na teritoriji Republike Srbije registrovano je 1032 slučaja Groznice Zapadnog Nila. U istom periodu beleži se i 98 smrtnih ishoda koji se mogu dovesti u vezu sa obolevanjem od Groznice Zapadnog Nila.

Na osnovu podataka dostavljenih Institutu za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović Batut“ (u skladu sa preporukama za nadzor nad Groznicom Zapadnog Nila u humanoj populaciji u sezoni 2021. godine Instituta za javno zdravlje Srbije) i laboratorijskim kriterijumima (prema preporukama Evropskog centra za prevenciju i kontrolu bolesti) na teritoriji Republike Srbije, do 06.08.2021. godine registrovana su prva dva potvrđena slučaja obolevanja od groznice Zapadnog Nila, koja su se nažalost završila smrtnim ishodom. Oboljenja su registrovana kod osoba muškog i ženskog pola, starosti 63 i 50 godina sa pridruženim hroničnim oboljenjima, iz Južnobačkog i Sremskog okruga.

Zavod za biocide i medicinsku ekologiju Beograd vrši kao i prethodnih godina monitoring nad komarcima (brojnost odraslih formi i njihovu zaraženost). U okviru realizacije projekta pod nazivom ’’Entomološki nadzor komaraca vektora groznice Zapadnog Nila“, stručni tim Zavoda za biocide i medicinsku ekologiju iz Beograda vrši mesečni monitoring u našem Gradu. Klopke za komarce su postavljali prema prethodno utvrđenim lokalitetima. Do sada nije utvrđena pozitivnost na virus kod uhvaćenih komaraca.

Nakon otkrivanja, virus se proširio sa afričkog kontinenta na Bliski Istok, delove Azije, Australije, centralnu i istočnu Evropu i Mediteran. Sva područja lokalizovana su na glavnim migratornim putevima ptica i blizu velikih vodenih površina i u svim područjima leta su bila neobično topla.

Faktori koji su doprineli ovakvoj epidemiološkoj situaciji su klimatske promene, intenzivan međunarodni saobraćaj, širenje uzročnika i vektora na nova geografska područja, češće izlaganje ljudi divljim životinjama i insektima, promene u mikroorganizmima. Intenzivnom razmnožavanju i širenju komaraca pogoduju faktori sredine - visoke temperature spoljne sredine, vlažnost, obilne i česte padavine, poplave, ali i ljudski faktor, odnosno aktivnosti čoveka kao što su navodnjavanje i globalno zagrevanje.

Simptomi groznice pojavljuju se od 3. - 14. dana nakon uboda zaraženog komarca, s tim da kod većine inficiranih nema nikakvih tegoba (asimptomatski) u 80% slučajeva.

Blaga klinička slika javlja se u 10-20% slučajeva sa simptomina virusne infekcije:
- Temperatura,
- Glavobolja,
- Umor i bolovi u telu,
- Mučnina,
- Povraćanje,
- Povremeno i kožni osip,
- Otečene pljuvačne žlezde.

Mogu oboleti svi uzrasti, a najugroženiji su starije osobe, hronični bolesnici.
Kod 1 od 150 obolelih javljaju se komplikacije poput meningitisa, upale moždanih ovojnica ili encefalitis, upale mozga, odnosno neuroinvazivni oblici bolesti (glavobolja, ukočen vrat, dezorijentisanost, koma, tremor, konvulzije, slabost mišića, depresija....). Letalitet je veći kod starijih osoba, naročito kod osoba iznad 75 godina života.

Virus Zapadnog Nila može ostaviti i dugotrajne posledice kod obolelih (gubitak pamćenja, depresija, nesanica).

Vakcine protiv virusa Zapadnog Nila još nema, pa je zaštita od uboda komaraca najbolja preventiva. Lekaru bi trebalo da se obrate svi koji imaju povišenu temperaturu, jaku vrtoglavicu i mučninu praćenu konfuznim mislima. Ukoliko su zdravi sve će proći bez posledica.
Pored akcije suzbijanja komaraca moraju se pojačati i lične zaštitne mere stanovništva od komaraca na teritoriji grada Šapca.

Najlakši i najefikasniji način prevencije bolesti koje prenose komarci je sprečiti ubod komarca. U tom smislu preporučuje se mere lične zaštite:
* korišćenje repelenata tokom boravka na otvorenom,
* nositi odeću koja pokriva noge i ruke (treba da bude komotna, jer komarci mogu da ujedu kroz pripijenu odeću),
* izbegavajte boravak napolju u sumrak i zoru, kada su komarci najaktivniji,
* izbegavajte šume, boravak kraj bara, jezera,
* na prozore postaviti zaštitne mreže,
* boravak u klimatizovanim prostorijama, jer je broj insekata u takvim uslovima značajno smanjen,
* upotreba električnih aparata koji ispuštaju sredstvo za uništavanje komaraca u zatvorenom prostoru,
* ne držite vodu u tacnama za saksije, kantama, buradima i limenkama u dvorištu ili na terasama, jer je ustajala voda idealna za razmnožavanje komaraca, kao i da se uklone drugi predmeti koji mogu da prikupljaju vodu.
* u slučaju putovanja u inostranstvo, pogotovo ako se radi o tropskom i subtropskom području, obavezno se pridržavati svih navedenih mera prevencije.