Kako osigurati razvoj Srbije

Završnom konferencijom u Beogradu, održanom 15 novembra, završen je i projekat „Od mog grada mojoj zemlji – kako osigurati razvoj Srbije“. Da podsetimo, u sklopu ovog projekta učestvovao je i Grad Šabac u kom je održana i panel debata 12 oktobra ove godine. Partner Fondaciji BFPE u Šapcu je Asocijacija DUGA, te ovom prilokom i u završnici projekta razgovaramo sa Aleksandrom Prica, Predsednikom Asocijacije DUGA, kako o rezultatima projekta, tako i o preporukama za naš grad.

-Neujednačen razvoj svih delova lokalnih samouprava, dugogodišnji trendovi migracije ka gradskim sredinama i odumiranje sela, odlazak mladih i kvalifikovanih kadrova u velike gradove i inostranstvo, negativni su trendovi sa kojima se već duži niz godina suočavaju lokalne zajednice u Srbiji. Pored toga, veliki izazovi koji su identifikovani kao kočnice lokalnog, ali i nacionalnog razvoja odnose se na depersonalizaciju lokalnih samouprava i slabljenje veze sa građanima, nedostatak političke i društvene debate i komunikacije među lokalnim akterima, kao i zajedničkog kreiranja i sprovođenja lokalnih politika- istakao je Aleksandar Prica i dodao:

- Fondacija BFPE za odgovorno društvo (BFPE) uz podršku Deutsche Gesellschaft fur Internationale Zusammenarbeit GMB (GIZ), je prepoznavajući navedene izazove i prepreke, pokrenula projekat „Od mog grada mojoj zemlji – kako osigurati razvoj Srbije“ sa ciljem da probudi i intenzivira međusobni dijalog lokalnih aktera i građana, kao i da definiše preporuke za dalje delovanje i prevazilaženje postojećeg stanja. Polazeći od teze da održiv i izbalansiran razvoj na nacionalnom nivou nije moguće ostvariti bez razvoja i unapređenja lokalnih zajednica, projekat je sproveden kroz zajednički rad sa predstavnicima lokalnih organizacija civilnog društva i institucijama lokalne samouprave u osam opština i gradova u Srbiji: grad Pirot, grad Užice, grad Šabac, grad Čačak, grad Zaječar, grad Sombor, grad Zrenjanin i opština Priboj. U svim navedenim lokalnim samoupravama su tokom 2020. I 2021. Godine organizovane javne debate na različite razvojne teme u organizaciji BFPE i uz podršku lokalnih partnera. U njima je pored predstavnika lokalne uprave i javnog sektora, učestvovao i značajan broj organizacija civilnog društva, privrednih udruženja i subjekata, kao i istaknutih pojedinaca. Osim toga, kroz direktnu komunikaciju sa građanima, dobijeni su podaci o tome kako građani vide izazove, potencijale i buduće pravce razvoja svojih zajednica.

Analize pojedinačnih lokalnih zajednica su napravljene sa namerom da se što bolje prikažu stanje, potencijali i izazovi u svakoj od lokalnih zajednica i bazirani su na javno dostupnim podacima i na stavovima lokalnih aktera o tome. Preporuke koje su definisane za svaku lokalnu zajednicu koja je učestvovala u projektu su plod predloga i sugestija učesnika javnih debata, koje su održane u svim lokalnim zajednicama i koje su u najvećoj mogućoj meri okupile predstavnike javnog sektora, privatnog sektora, kao i organizacija civilnog društva.

Foto: "Glas podrinja"

-Obeležja privrednog razvoja grada Šapca su dinamičnost i pozitivan društveni proizvod. Pozitivna kretanja u privredi rezulatat su, između ostalog, tradicionalno razvijenog preduzetništva sa trgovačkim nasleđem, duge tradicije u industrijskoj proizvodnji, veliki broj uspešno privatizovanih preduzeća, kao i prisustvo stranih investitora.

Šabac predstavlja raskrsnicu magistralnih i regionalnih puteva, važnih u putnoj mreži Srbije. Nalazi se na plovnom delu reke Save i kroz grad prolazi železnička pruga normalnog koloseka. Ono što će imati najznačajniji uticaj na položaj i razvoj grada Šapca je svakako izgradnja autoputa od Rume do Šapca, čiji je završetak najavljen za kraj oktobra 2023. godine, kao i brza saobraćajnica od Šapca do Loznice koja se završava do kraja oktobra 2024. godine.

U Šapcu postoje veoma razvijene ustanove kulture koje zajedno učestvuju u sprovođenju i kreiranju kulturne politike grada Šapca. Osim njih, značajno mesto u kulturnom životu predstavljaju brojna udruženja.

Kroz komunikaciju sa lokalnom samoupravom, privrednicima i organizacijama civilnog društva, ali i samim građanima, zaključeno je da su najveći problem u gradu zagađena životna sredina i odlazak mladih, dok se dalji razvoj privrede kroz zadrugarstvo i podsticanje prerađivačke industrije smatra najvećom razvojnom šansom. Iskorišćavanje geografskog položaja grada Šapca za razvoj trgovine i usluga takođe se smatra jednim od važnih razvojnih pravaca.

Na osnovu prethodnih podataka, možemo zaključiti da grad Šabac poprilično dobro koristi svoje resurse i potencijale, ali to ne znači da nema prostora za unapređenje- kaže Aleksandar Prica.
Najrazvijeniji razvojni potencijal grada Šapca se svakako odnosi na razvoj privrede, poljoprivrede i trgovine i sada na značajno višem nivou nego u drugim delovima Srbije. Izgradnja autoputa koji bi Šabac povezao sa Koridorom 10, a i sa druge strane sa Loznicom, značajno će podići atraktivnosti grada za potencijalne strane investitore i omogućiti mnogo brži protok roba i usluga u ovom delu Srbije. Grad Šabac je već obezbedio preduslove za dolazak velikih investicija kroz izgradnju velikih industrijskih zona, a upravni kapaciteti Grada će i nadalje svakako morati da se grade kako bi mogli da budu adekvatan servis budućem razvoju.

-I pored dobrih privrednih kapaciteta, šabački okrug je ipak ostao izrazito poljoprivredni kraj sa dominantnim sitnijim posedima i domaćinstvima, što treba smatrati kao prednost u ovom slučaju. Relativno nezagađena sredina i veoma plodno zemljište dobar su osnov za uzgoj različitih kultura i neophodno je u narednom periodu, na organizovan način, podržati male poljoprivredne proizvođače u procesu plasmana i izlaska na tržište. Šabac se nalazi u blizini dva najveća grada u Srbiji, koji će uskoro postati još bliži i dostupniji, a proizvodnja hrane bi uz malu, ali stratešku podršku mogla da postane vodeća privredna grana- objašnjava Prica.