Zaštita rasada
Pripreme za setvu povrtarskih kultura na području Mačvanskog okruga su u toku. Manji broj poljoprivrednih proizvođača je setvu obavio, pri čemu nastupa faza klijanja i nicanja biljaka, do pikiranja rasada. Proizvodnja rasada zahteva sprovođenje mera zaštite.
Tokom proteklih godina gajenja povrtarskih kultura u zaštićenom prostoru na području Mačvanskog okruga, počev od rasada, pa sve do kraja vegetacije, na biljkama se moglo registrovati prisustvo vaši (Aphididae), kao i tripsa (Thysanoptera). Lisne vaši su vektori virusa mozaika krastavca (Cucumber mozaic virus - CMV), dok su tripsi vektori virusa bronzavosti paradajza (Tomato spotted wilt virus – TSWV). Prilikom proizvodnje rasada potrebno je obratiti pažnju na prisustvo ovih štetočina, kako bi se sprečilo njihovo dalje širenje sa rasadom u proizvodne objekte.
Proizvođačima kod kojih setva tek predstoji, preporuka je sprovođenje preventivnih mera zaštite rasada od infekcije prouzrokovačem poleganja rasada (Phytium spp.), koji dovodi do propadanja korena i prizemnog dela stabla, ali i drugih patogena:
• Dezinfekcija kontejnera za setvu, saksija ili kontejnera za pikiranje
• Dezinfekcija alata, staza, ramova i sl. (dezinfekcija kontejnera i alata za rad se može vršiti primenom rastvora natrijum-hipohlorita i vode (u odnosu 1:4))
• Dezinfekcija zemljišta i supstrata
• Setva deklarisanog semena
• Obezbeđivanje adekvatne temperature, vlažnosti, osvetljenja i redovnog provetravanja biljaka
Kod proizvođača kod kojih je setva već obavljena i gde je došlo do nicanja, preporučuje se:
• neposredno posle setve i pre pikiranja, zalivanje rasada fungicidima na bazi a.m. propamokarb-hidrohlorid + fosetil-aluminijum (Previcur energy) u količini 3-6 ml + 2 l vode/m2.
• Redovni pregledi biljaka na prisustvo štetnih organizama, kao i otresanje celih biljaka na belu podlogu, čime je moguće utvrditi prisustvo tripsa; postavljanje žutih i plavih ploča iznad biljaka u proizvodnom objektu
• Ukoliko se utvrdi prisustvo štetočina, vršiti njihovo suzbijanje registrovanim insekticidima
• Biljke sa simptomima, ukoliko postoje, odmah ukloniti iz rasadnika
• Radi sprečavanja ulaska i dospevanja štetnih organizama do biljaka, poželjno je postavljanje insekatskih mreža na otvore i ulaze u plastenik
• Redovno uništavanje korova koji predstavljaju mesta održavanja štetočina i bolesti i sa kojih najčešće štetočine dospevaju na gajene biljke
Značajna mera kod proizvodnje rasada jeste i mera kaljenja rasada, odnosno privikavanja biljaka na nove uslove koji su često nepovoljniji u odnosu na uslove u rasadniku. Ova mera se obavlja oko dve nedelje pre rasađivanja i podrazumeva jače provetravanje i snižavanje temperature u rasadniku.
Takođe, kaljenje se može obaviti i smanjenjem količine hraniva i vode. Ipak, važno je da kod biljaka poput paradajza, koje zahtevaju više toplote, temperatura ne sme biti ispod 10 °C, dok kod zelene salate i kupusa, pri temperaturi ispod 4°C biljke sa vegetativnog prelaze u generativni rast.
Prilikom kaljenja rasada, može se primeniti 0,5% rastvor kalijum-sulfata (K2SO4), radi jačanja biljaka i sticanja otpornosti na nove, uglavnom nepovoljnije uslove.
Proizvođačima kod kojih setva tek predstoji, preporuka je sprovođenje preventivnih mera zaštite rasada od infekcije prouzrokovačem poleganja rasada (Phytium spp.), koji dovodi do propadanja
korena i prizemnog dela stabla, ali i drugih patogena
Tokom proteklih godina gajenja povrtarskih kultura u zaštićenom prostoru na području Mačvanskog okruga, počev od rasada, pa sve do kraja vegetacije, na biljkama se moglo registrovati prisustvo vaši (Aphididae), kao i tripsa (Thysanoptera). Lisne vaši su vektori virusa mozaika krastavca (Cucumber mozaic virus - CMV), dok su tripsi vektori virusa bronzavosti paradajza (Tomato spotted wilt virus – TSWV). Prilikom proizvodnje rasada potrebno je obratiti pažnju na prisustvo ovih štetočina, kako bi se sprečilo njihovo dalje širenje sa rasadom u proizvodne objekte.
• Dezinfekcija kontejnera za setvu, saksija ili kontejnera za pikiranje
• Dezinfekcija alata, staza, ramova i sl. (dezinfekcija kontejnera i alata za rad se može vršiti primenom rastvora natrijum-hipohlorita i vode (u odnosu 1:4))
• Dezinfekcija zemljišta i supstrata
• Setva deklarisanog semena
• Obezbeđivanje adekvatne temperature, vlažnosti, osvetljenja i redovnog provetravanja biljaka
Kod proizvođača kod kojih je setva već obavljena i gde je došlo do nicanja, preporučuje se:
• neposredno posle setve i pre pikiranja, zalivanje rasada fungicidima na bazi a.m. propamokarb-hidrohlorid + fosetil-aluminijum (Previcur energy) u količini 3-6 ml + 2 l vode/m2.
• Redovni pregledi biljaka na prisustvo štetnih organizama, kao i otresanje celih biljaka na belu podlogu, čime je moguće utvrditi prisustvo tripsa; postavljanje žutih i plavih ploča iznad biljaka u proizvodnom objektu
• Ukoliko se utvrdi prisustvo štetočina, vršiti njihovo suzbijanje registrovanim insekticidima
• Biljke sa simptomima, ukoliko postoje, odmah ukloniti iz rasadnika
• Radi sprečavanja ulaska i dospevanja štetnih organizama do biljaka, poželjno je postavljanje insekatskih mreža na otvore i ulaze u plastenik
• Redovno uništavanje korova koji predstavljaju mesta održavanja štetočina i bolesti i sa kojih najčešće štetočine dospevaju na gajene biljke
Značajna mera kod proizvodnje rasada jeste i mera kaljenja rasada, odnosno privikavanja biljaka na nove uslove koji su često nepovoljniji u odnosu na uslove u rasadniku. Ova mera se obavlja oko dve nedelje pre rasađivanja i podrazumeva jače provetravanje i snižavanje temperature u rasadniku.
Takođe, kaljenje se može obaviti i smanjenjem količine hraniva i vode. Ipak, važno je da kod biljaka poput paradajza, koje zahtevaju više toplote, temperatura ne sme biti ispod 10 °C, dok kod zelene salate i kupusa, pri temperaturi ispod 4°C biljke sa vegetativnog prelaze u generativni rast.
Prilikom kaljenja rasada, može se primeniti 0,5% rastvor kalijum-sulfata (K2SO4), radi jačanja biljaka i sticanja otpornosti na nove, uglavnom nepovoljnije uslove.
Dipl.inž.zaštite bilja Sanja Popović PSSS Šabac
Najnoviji broj
13. mart 2025.
