PATRIOTIZAM MIMO ROVOVA VELIKOG RATA
LjUBAV PISANA ODANOŠĆU SRBIJI
Više knjiga, usmenih predanja i slika beleže da su Dragojlo Marjanović, ugledni šabački žitni trgovac, poreklom iz Radenkovića i njegovi sinovi Dušan, Rista i Kosta, mnogo voleli Srbiju i strastveno se zalagali za njenu afirmaciju
U slučaju Dragojla Marjanovića, najpoznatijeg šabačkog žitnog trgovca u drugoj polovini 19. veka, rođenog u mačvanskom selu Radenkoviću i njegovih sinova, svako je na svoj način doprineo da se državno dobro i interes otadžbine daleko čuju. Dragojlo se u Šabac sa firmom preselio negde oko 1880. godine, a njegovi su najverovatnije tridesetih godina 19. veka iz Hercegovine došli na prostor Mačve.
Marjanovići su svi bili pismeni. Po dolasku u novi zavičaj išli su u školu u pet kilometara udaljeno selo Glušce, jer u Radenkoviću tad nije bilo škole. I Dragojlovi sinovi o kojima više govorimo u ovoj priči svi su bili školarci.
Najpoznatiji među njima bio je po starosti srednji sin Rista. Rođen je 1886. godine, a o njemu sasvim dobro svedoči izložbena postavka Narodnog muzeja u Šapcu, koju je priredio istoričar Branko Stanković i s dosta pažnje ju je videlo mnogo ljubitelja fotografije u više gradova. Izložba je impozantno svedočanstvo o životu, ličnosti i delu Riste Marjanovića, uglednog fotografa Njujork Heralda, tada najtiražnijeg lista u svetu.
Ristinu izložbu fotografija sa ratišta srpske vojske, otvorio je 1916. godine predsednik Francuske Rajmon Poenkar. Svet je video sva nedela koja su po Srbiji činili austrougarski vojnici. I tokom rata Rista je s svojim oružjem u ruci ( foto aparatom) bio sve vreme uz srpsku vojsku. Imao je status oficira u komandi za informisanje. Zanemario je miran i udoban život ratnim zbivanjima, a nakon oslobođenja 1919. godine osnovao je Avalu, prvu novinsku agenciju na tlu nekadašnje Jugoslavije.
Najstariji Dragojlov sin Dušan je rođen 1882. godine. U svojoj generaciji bio je najbolji đak Šabačke gimnazije. Postao je ubrzo profesor matematike, a neko vreme bio direktor gimnazija u Smederevu i Negotinu. Posle selidbe u Beograd, obavljao je dužnost direktora Pete muške gimnazije. Učesnik je balkanskih i Velikog rata. Kasnije postaje rezervni pukovnik artiljerije, a u vreme kolubarske bitke imao je velike zasluge za oslobođenje Šapca, grada koji je kako sam navodi voleo najviše na svetu. Ipak je morao da naredi svojim artiljercima da sruše toranj Saborne crkve u rodnom gradu jer je tu bilo izuzetno utvrđeno neprijateljsko gnezdo. Dušan je preminuo 1958. godine i počiva na groblju u Zemunu.
Najmlađi Dragojlov sin Kosta, rođen je 1888. godine. Bio je najbolji đak svoje generacije u Šabačkoj gimnaziji, kasnije i jedan od najboljih studenata farmacije. U balkanskim i Velikom ratu bio je rezervni oficir saniteta. I njemu je odbrana srpstva bila najsvetliji dug prema otadžbini i ako je imao velike mogućnosti da izbegne ratne teškoće. Tokom rata se razboleo, a leka za njega nije bilo ni u Švajcarskoj, gde je ubrzo preminuo.
Sinovi Dragojla Marjanovića su svetao primer mladima kako se voli i brani otadžbina, a danas njihovih potomaka uglednih i obrazovanih ima i u Radenkoviću i u Beogradu.
Marjanovići su svi bili pismeni. Po dolasku u novi zavičaj išli su u školu u pet kilometara udaljeno selo Glušce, jer u Radenkoviću tad nije bilo škole. I Dragojlovi sinovi o kojima više govorimo u ovoj priči svi su bili školarci.
Najpoznatiji među njima bio je po starosti srednji sin Rista. Rođen je 1886. godine, a o njemu sasvim dobro svedoči izložbena postavka Narodnog muzeja u Šapcu, koju je priredio istoričar Branko Stanković i s dosta pažnje ju je videlo mnogo ljubitelja fotografije u više gradova. Izložba je impozantno svedočanstvo o životu, ličnosti i delu Riste Marjanovića, uglednog fotografa Njujork Heralda, tada najtiražnijeg lista u svetu.
Ristinu izložbu fotografija sa ratišta srpske vojske, otvorio je 1916. godine predsednik Francuske Rajmon Poenkar. Svet je video sva nedela koja su po Srbiji činili austrougarski vojnici. I tokom rata Rista je s svojim oružjem u ruci ( foto aparatom) bio sve vreme uz srpsku vojsku. Imao je status oficira u komandi za informisanje. Zanemario je miran i udoban život ratnim zbivanjima, a nakon oslobođenja 1919. godine osnovao je Avalu, prvu novinsku agenciju na tlu nekadašnje Jugoslavije.
Najstariji Dragojlov sin Dušan je rođen 1882. godine. U svojoj generaciji bio je najbolji đak Šabačke gimnazije. Postao je ubrzo profesor matematike, a neko vreme bio direktor gimnazija u Smederevu i Negotinu. Posle selidbe u Beograd, obavljao je dužnost direktora Pete muške gimnazije. Učesnik je balkanskih i Velikog rata. Kasnije postaje rezervni pukovnik artiljerije, a u vreme kolubarske bitke imao je velike zasluge za oslobođenje Šapca, grada koji je kako sam navodi voleo najviše na svetu. Ipak je morao da naredi svojim artiljercima da sruše toranj Saborne crkve u rodnom gradu jer je tu bilo izuzetno utvrđeno neprijateljsko gnezdo. Dušan je preminuo 1958. godine i počiva na groblju u Zemunu.
Najmlađi Dragojlov sin Kosta, rođen je 1888. godine. Bio je najbolji đak svoje generacije u Šabačkoj gimnaziji, kasnije i jedan od najboljih studenata farmacije. U balkanskim i Velikom ratu bio je rezervni oficir saniteta. I njemu je odbrana srpstva bila najsvetliji dug prema otadžbini i ako je imao velike mogućnosti da izbegne ratne teškoće. Tokom rata se razboleo, a leka za njega nije bilo ni u Švajcarskoj, gde je ubrzo preminuo.
Sinovi Dragojla Marjanovića su svetao primer mladima kako se voli i brani otadžbina, a danas njihovih potomaka uglednih i obrazovanih ima i u Radenkoviću i u Beogradu.
Lj. Đukić
Najnoviji broj
18. april 2024.
