Četiri i po decenije MeĐunarodnog dana Roma
Ljudi smo kao i vi
Godine 1960. u Parizu je osnovana Svetska ciganska zajednica, a koju je nakon pet godina rada, 1965. godine raspustila francuska vlada. Iz pomenute Zajednice nastao je Međunarodni ciganski komitet (Comite Internacional Tzigane), koji je svojim aktivnostima delovao na prevazilaženje postojećih barijera među samim Romima, koje su nastale po raznim nacionalnim i verskim ustanovama. Ovaj komitet je uspostavio saradnju sa romskim organizacijama u drugim zemljama kao što su Ciganski savet u Velikoj Britaniji i Nordijski romski savet u svetskoj. Ovi saveti su osnovani 1966. i 1973. godine.
Već J971. godine komitet je preimenovan u Komiteta Luminiako Romana odnosno Comite Intrnacional Rom (CIR) i počeo je sa izdavanjem časopisa i već iste godine formalno je inicirao i organizovao Prvi svetski kongres Roma. CIR je sve do 1972. godine objedinjavao 23 Međunarodne organizacije iz 21 zemlje uključujući Kanadu i Australiju.
Prvi svetski kongres Roma održan je od 6. do 8. aprila 1971. godine u Čelsfildu nedaleko od Londona i to je bila prva Međunarodna romska organizacija i prvi Međunarodni susret Roma, i smatra se da je to početak koordinisanih napora na unapređenje prava i interesa Roma na međunarodnom planu.
Zadatak Kongresa je bio da se usvoji strategija organizovane borbe za vlastita prava i održan je pod geslom „Stop rasizmu, diskriminaciji i progonima“. Prvom Kongresu prisustvovali su predstavnici Roma iz 14 zemalja i za prvog predsednika je izabran Slobodan Berberski, Rom poreklom iz Zrenjanina. Tom prilikom je usvojena odluka da se pogrdni naziv Cigani zameni rečju Rom, što znači čovek i to je i danas zvanični etnički naziv. Takođe, uspostavljena je saradnja sa Ujedinjenim nacijama tačnije sa UNESCO, te romska himna i zastava kao simboli međunarodnog romskog pokreta. Zastava je plavo-zelene boje i simbolizuje nebo i zemlju, a crveni točak u sredini je simbol hinduizma i označava sreću. Himna je kultna pesma, „Đelem, Đelem“ (otišao sam), i to je himna svih Roma sveta. Odlukom Sklupštine Ujedinjenih Nacija, 8. april je proglašen Međunarodnim danom Roma, kojim se obeležava godišnjica Prvog međunarodnog kongresa Roma. Na ovaj dan se podseća na početak međunarodne saradnje i dobio je socio-političku dimenziju, jer se oživljavaju sećanja na socijalno poreklo, jezik, kulturu i očuvanje indetiteta. Komisija UN za ljudska prava u Ženevi 1977. godine je donela rezoluciju po kojoj su Romi indijska istorijska, kulturna i jezička zajednica i shodno tome uživaju prava i zaštitu koje su utvrđene u dokumentima Ujedinjenih Nacija. (Indira Gandi, Premijerka Indije priznala je Rome za svoj narod). Od tada, Međunarodna organizacija Roma počela je da se obraća UN i njenim organima, zahtevajući da postane članica Međunarodne zajednice i traži zaštitu od diskriminacije u svim zemljama u kojima Romi žive. Takođe, da kao pripadnici svoje etničke, kulturne, jezičke i socijalne zajednice imaju pravo na svoj nacionalni i kulturni indetitet, ravnopravni tretman u ekonomskom preduzetništvu i kao politički angažman.
Treba posebno istaći da su Romi dali izvestan doprinos Evropskoj politici, njenoj kulturi i umetnosti i njenoj literaturi. Nikola Kubiček, Rom poreklom iz Češke bio je predsednik Brazila, Alfred Zinovec, posle smrti Bruna Krajskog postao je kancelar Austrije, Džon Banjan je ušao u istoriju literature Engleske, Antonio Maćado je slavni pesnik Španije, iz koje potiče Pablo Pikaso, Jon Budaj Delenau, koga Rumuni slave kao svoga Homera. Član Srpske akademije nauka i umetnosti slikar Mića Popović romskog je porekla, a Rom , Aleksandar Acović je osnivač Trećeg programa Radio Beograda. Vrlo ugledan prevodilac i novinar Slobodan Glumac i profesor Filozofskog fakulteta Miladin Životić, bili su takođe Romi.
Tu su , zatim, pojedini istaknuti režiseri i glumci kao što su Čarli Čaplin, Jul Briner, Ava Gardner, Marina Vladi, Antonio Banderas, Rita Hejvort, ser Majkl Kejn, Elvis Prisli, te Federiko Garsija Lorka slavni španski pesnik.
Već J971. godine komitet je preimenovan u Komiteta Luminiako Romana odnosno Comite Intrnacional Rom (CIR) i počeo je sa izdavanjem časopisa i već iste godine formalno je inicirao i organizovao Prvi svetski kongres Roma. CIR je sve do 1972. godine objedinjavao 23 Međunarodne organizacije iz 21 zemlje uključujući Kanadu i Australiju.
Prvi svetski kongres Roma održan je od 6. do 8. aprila 1971. godine u Čelsfildu nedaleko od Londona i to je bila prva Međunarodna romska organizacija i prvi Međunarodni susret Roma, i smatra se da je to početak koordinisanih napora na unapređenje prava i interesa Roma na međunarodnom planu.
Zadatak Kongresa je bio da se usvoji strategija organizovane borbe za vlastita prava i održan je pod geslom „Stop rasizmu, diskriminaciji i progonima“. Prvom Kongresu prisustvovali su predstavnici Roma iz 14 zemalja i za prvog predsednika je izabran Slobodan Berberski, Rom poreklom iz Zrenjanina. Tom prilikom je usvojena odluka da se pogrdni naziv Cigani zameni rečju Rom, što znači čovek i to je i danas zvanični etnički naziv. Takođe, uspostavljena je saradnja sa Ujedinjenim nacijama tačnije sa UNESCO, te romska himna i zastava kao simboli međunarodnog romskog pokreta. Zastava je plavo-zelene boje i simbolizuje nebo i zemlju, a crveni točak u sredini je simbol hinduizma i označava sreću. Himna je kultna pesma, „Đelem, Đelem“ (otišao sam), i to je himna svih Roma sveta. Odlukom Sklupštine Ujedinjenih Nacija, 8. april je proglašen Međunarodnim danom Roma, kojim se obeležava godišnjica Prvog međunarodnog kongresa Roma. Na ovaj dan se podseća na početak međunarodne saradnje i dobio je socio-političku dimenziju, jer se oživljavaju sećanja na socijalno poreklo, jezik, kulturu i očuvanje indetiteta. Komisija UN za ljudska prava u Ženevi 1977. godine je donela rezoluciju po kojoj su Romi indijska istorijska, kulturna i jezička zajednica i shodno tome uživaju prava i zaštitu koje su utvrđene u dokumentima Ujedinjenih Nacija. (Indira Gandi, Premijerka Indije priznala je Rome za svoj narod). Od tada, Međunarodna organizacija Roma počela je da se obraća UN i njenim organima, zahtevajući da postane članica Međunarodne zajednice i traži zaštitu od diskriminacije u svim zemljama u kojima Romi žive. Takođe, da kao pripadnici svoje etničke, kulturne, jezičke i socijalne zajednice imaju pravo na svoj nacionalni i kulturni indetitet, ravnopravni tretman u ekonomskom preduzetništvu i kao politički angažman.
Treba posebno istaći da su Romi dali izvestan doprinos Evropskoj politici, njenoj kulturi i umetnosti i njenoj literaturi. Nikola Kubiček, Rom poreklom iz Češke bio je predsednik Brazila, Alfred Zinovec, posle smrti Bruna Krajskog postao je kancelar Austrije, Džon Banjan je ušao u istoriju literature Engleske, Antonio Maćado je slavni pesnik Španije, iz koje potiče Pablo Pikaso, Jon Budaj Delenau, koga Rumuni slave kao svoga Homera. Član Srpske akademije nauka i umetnosti slikar Mića Popović romskog je porekla, a Rom , Aleksandar Acović je osnivač Trećeg programa Radio Beograda. Vrlo ugledan prevodilac i novinar Slobodan Glumac i profesor Filozofskog fakulteta Miladin Životić, bili su takođe Romi.
Tu su , zatim, pojedini istaknuti režiseri i glumci kao što su Čarli Čaplin, Jul Briner, Ava Gardner, Marina Vladi, Antonio Banderas, Rita Hejvort, ser Majkl Kejn, Elvis Prisli, te Federiko Garsija Lorka slavni španski pesnik.
Najnoviji broj
18. april 2024.
