Izložba „Banja Koviljača- Kraljevska banja“ u Međuopštinskom istorijskom arhivu

Izložba „Banja Koviljača- Kraljevska banja“, otvorena u Međuopštinskom istorijskom arhivu, prikazuje retka dokumenta koja svedoče o istorijatu i tradiciji „podrinske lepotice“ u kojoj su uživali i srpski velikani Karađorđe, Dositej Obradović, Vuk Karadžić... Stavljena je pod zaštitu 1867. godine, a banjsko lečilište postaje u vreme kralja Petra I Karađorđevića.

Kako je istakla autorka, arhivski savetnik Gordana Filipović, posetioci mogu videti retka dokumenta, počevši od administrativne pripadnosti Banje Koviljače, koja je prvo bila deo rađevskog sreza, zatim jadarskog.

-Prikazana su i dokumenta iz 1833. godine, kada su Osmanlije napustile zemlju i o sukobu kapetana i meštana Banje Koviljače oko turske zemlje, o prvim lekarima u Srbiji, dokument doktora Kuniberta, koji je bio u službi kneza Miloša Obrenovića, Eriha Lindenmajera, pisca prve biografije o zdravstvu u Srbiji iz 18. veka, zaslužnog za kaptiranje prvog izvora u Banji Koviljači, dokumenta o prvim inženjerima u Srbiji. Kraljevska banja je nazvana zato što je 1908. godine kralj Petar I Karađorđević izgradio u svojoj rezidenciji savremeno sumporno kupatilo, kralj Aleksandar I Karađorđević izgradio je „kursalon“ 1932. godine i zbog toga što je Banja Koviljača imala posebnu pažnju kraljevskih porodica. U „kursalonu“ se dogodio prvi izbor za mis Jugoslavije, otvorena prva kafana na Balkanu, muzičari su plaćali da u njemu sviraju, a napravljen je po uzoru na francuski- istakla je Filipovićeva.

Međuopštinski istorijski arhiv je jedini arhiv koji ima teritorijalnu nadležnost nad dva grada- Loznicom i Šapcem i šest opština. Svrha izložbi je da se javnost upozna sa arhivskom građom koja se čuva u depoima i to je jedan od mnogih razloga zašto je ova posvećena Banji Koviljači.

-Odlučili smo se da prikažemo kako je nastala Banja, građevine, ko ih je gradio, kako je to nekada bilo. Najvažnija zgrada je bila „kursalon“ u kojem su se dešavali svi događaji zabavnog karaktera. Pored lečilišta i kupatila, „kursalon“ je bio jedan od najposećenijih objekata u tim građevinama. Godine 1910. Loznica i Banja Koviljača su dobile železničku prugu koja je spajala banju sa Šapcem. Voz je prevozio putnike iz Šapca do glavne železničke stanice i saobraćao dva puta dnevno. Najviše posetilaca je bilo vikendom, gde su viđeniji ljudi posećivali i uživali u blagodetima Banje Koviljače, tadašnje Kraljevske banje- navela je direktorka Arhiva Svetlana Stanković.