7. oktobar 2025.7. okt 2025.
Zavod za javno zdravlje Šabac
Oktobar - međunarodni mesec borbe protiv raka dojke
Oktobar se, kao Međunarodni mesec borbe protiv raka dojke, obeležava u mnogim zemljama širom sveta, kako bi se skrenula pažnja na rasprostranjenost ove bolesti i podigla svest o značaju prevencije, ranog otkrivanja i pravovremenog započinjanja lečenja osoba obolelih od karcinoma dojke.
Rak dojke – globalni i nacionalni značaj
Rak dojke predstavlja vodeći maligni tumor u obolevanju i umiranju žena u Srbiji. Ova maligna bolest je jedan od vodećih uzroka prevremene smrti kod žena u Srbiji i, meren godinama izgubljenog života, karcinom dojke je na trećem mestu kao uzrok smrti kod žena starosti od 45. do 64. godine, posle cerebrovaskularnih bolesti i ishemijske bolesti srca.
Ukoliko se otkrije na vreme, rak dojke je izlečiv u preko 90% slučajeva, jer su tada terapijske mogućnosti veće i lečenje efikasnije, čime se podiže kvalitet života obolelih žena.
Prema procenama Međunarodne agencije za istraživanje raka (International Agency for Research on Cancer – IARC), u svetu je tokom 2022. godine od raka dojke registrovano oko 2,3 miliona novoobolelih žena (prosečna stopa obolevanja 46,8 na 100.000) i oko 670.000 umrlih žena svih uzrasta (prosečna stopa umiranja 12,7 na 100.000).
U Evropi je, u istoj godini, registrovano više od pola miliona novoobolelih od raka dojke sa znatno većom stopom obolevanja (75,6 na 100.000) i više od 144.000 umrlih žena (stopa umiranja 14,6 na 100.000). Istraživanja ove organizacije govore da je čak 7 od 10 prevremenih smrti moglo biti sprečeno.
Faktori rizika
Najvažniji faktori rizika za nastanak karcinoma dojke, pored ženskog pola, su: starije životno doba, genetska predispozicija, dužina reproduktivnog perioda, broj porođaja, uzrast pri rođenju prvog deteta, gojaznost, pušenje, egzogeni estrogeni, konzumacija alkohola, proliferativne bolesti dojke, karcinom kontralateralne dojke ili endometrijuma, izloženost zračenju, fizička neaktivnost i uticaj geografskog podneblja.
Neke od ovih faktora nije moguće menjati, dok je na druge moguće uticati. Visoka učestalost obolevanja od raka dojke mora se u izvesnoj meri pripisati činjenici da do danas nisu otkriveni ili do kraja razjašnjeni svi uzroci njegovog nastanka, što dodatno naglašava da je, pored mera primarne prevencije, od ključnog značaja rano otkrivanje raka dojke.
Rak dojke se kod znatnog broja žena u Srbiji otkriva kasno. Studije su pokazale da je u Srbiji kod manje od trećine žena (28,4%) dijagnostikovan maligni tumor manji od 2 cm i lokalizovan na tkivu dojke.
Otkrivanjem raka dojke u ranoj fazi bolesti znatno se povećava uspešnost lečenja. Pravovremenom primenom savremene terapije i kontinuiranim tretmanom, moguće je značajno unaprediti zdravstveno stanje i kvalitet života obolelih žena.
Rak dojke u Srbiji
Prema poslednjim podacima Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut“, u Republici Srbiji je 2022. godine registrovano 4.489 novoobolelih i 1.646 umrlih žena od raka dojke.
Stopa obolevanja iznosila je 72,2 na 100.000, a stopa umiranja 19,2 na 100.000 žena.
Mačvanski okrug
U Mačvanskom okrugu tokom 2022. godine 149 žena je obolelo od raka dojke, a 62 osobe su izgubile bitku sa ovom bolešću. Standardizovana stopa incidencije iznosila je 68,3 na 100.000 žena, a stopa mortaliteta 19,3 na 100.000.
Prema podacima populacionog registra za rak Zavoda za javno zdravlje Šabac, tokom 2022. godine na teritoriji grada Šapca 61 osoba je obolela, a 24 osobe su umrle od ove maligne bolesti.
Organizovani skrining raka dojke
Na teritoriji Republike Srbije, u skladu sa preporukama Svetske zdravstvene organizacije i evropskih vodiča za rano otkrivanje raka dojke, u decembru 2012. godine započet je program organizovanog skrininga raka dojke, čiji je cilj rano otkrivanje karcinoma, adekvatna dijagnostika i terapija, sa ciljem smanjenja mortaliteta i poboljšanja kvaliteta života žena.
Organizovani skrining se kontinuirano sprovodi u ukupno 35 opština na teritoriji Republike Srbije, u kojima se mamografsko snimanje obavlja u zdravstvenim ustanovama, i dodatno u 21 opštini u kojima se snimanje vrši pokretnim mamografom.
Na organizovani skrining raka dojke pozivaju se žene starosti od 50 do 69 godina, i predviđeno je da se mamografija radi svim ženama navedenog uzrasta.
Skrining u Mačvanskom okrugu
Od početka sprovođenja organizovanog skrininga raka dojke u Mačvanskom okrugu (na teritoriji gradova Loznice i Šapca od 2015. godine, a u ostalim opštinama od 2023. godine), ukupno je urađeno 25.870 mamografija, pri čemu je dijagnoza malignog tumora dojke postavljena kod 43 žene (0,17%).
Na teritoriji grada Šapca tokom desetogodišnjeg skrining perioda otkriveno je 15 pozitivnih mamografskih nalaza.
Skrining mamografija je suverena metoda u otkrivanju raka dojke – pouzdana, bezbolna i bezbedna, pa se preporučuje svim ženama navedenog uzrasta da se odazovu pozivu doma zdravlja na organizovani skrining.
Rak dojke – globalni i nacionalni značaj
Rak dojke predstavlja vodeći maligni tumor u obolevanju i umiranju žena u Srbiji. Ova maligna bolest je jedan od vodećih uzroka prevremene smrti kod žena u Srbiji i, meren godinama izgubljenog života, karcinom dojke je na trećem mestu kao uzrok smrti kod žena starosti od 45. do 64. godine, posle cerebrovaskularnih bolesti i ishemijske bolesti srca.
Ukoliko se otkrije na vreme, rak dojke je izlečiv u preko 90% slučajeva, jer su tada terapijske mogućnosti veće i lečenje efikasnije, čime se podiže kvalitet života obolelih žena.
Prema procenama Međunarodne agencije za istraživanje raka (International Agency for Research on Cancer – IARC), u svetu je tokom 2022. godine od raka dojke registrovano oko 2,3 miliona novoobolelih žena (prosečna stopa obolevanja 46,8 na 100.000) i oko 670.000 umrlih žena svih uzrasta (prosečna stopa umiranja 12,7 na 100.000).
U Evropi je, u istoj godini, registrovano više od pola miliona novoobolelih od raka dojke sa znatno većom stopom obolevanja (75,6 na 100.000) i više od 144.000 umrlih žena (stopa umiranja 14,6 na 100.000). Istraživanja ove organizacije govore da je čak 7 od 10 prevremenih smrti moglo biti sprečeno.
Faktori rizika
Najvažniji faktori rizika za nastanak karcinoma dojke, pored ženskog pola, su: starije životno doba, genetska predispozicija, dužina reproduktivnog perioda, broj porođaja, uzrast pri rođenju prvog deteta, gojaznost, pušenje, egzogeni estrogeni, konzumacija alkohola, proliferativne bolesti dojke, karcinom kontralateralne dojke ili endometrijuma, izloženost zračenju, fizička neaktivnost i uticaj geografskog podneblja.
Neke od ovih faktora nije moguće menjati, dok je na druge moguće uticati. Visoka učestalost obolevanja od raka dojke mora se u izvesnoj meri pripisati činjenici da do danas nisu otkriveni ili do kraja razjašnjeni svi uzroci njegovog nastanka, što dodatno naglašava da je, pored mera primarne prevencije, od ključnog značaja rano otkrivanje raka dojke.
Rak dojke se kod znatnog broja žena u Srbiji otkriva kasno. Studije su pokazale da je u Srbiji kod manje od trećine žena (28,4%) dijagnostikovan maligni tumor manji od 2 cm i lokalizovan na tkivu dojke.
Otkrivanjem raka dojke u ranoj fazi bolesti znatno se povećava uspešnost lečenja. Pravovremenom primenom savremene terapije i kontinuiranim tretmanom, moguće je značajno unaprediti zdravstveno stanje i kvalitet života obolelih žena.
Rak dojke u Srbiji
Prema poslednjim podacima Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut“, u Republici Srbiji je 2022. godine registrovano 4.489 novoobolelih i 1.646 umrlih žena od raka dojke.
Stopa obolevanja iznosila je 72,2 na 100.000, a stopa umiranja 19,2 na 100.000 žena.
Mačvanski okrug
U Mačvanskom okrugu tokom 2022. godine 149 žena je obolelo od raka dojke, a 62 osobe su izgubile bitku sa ovom bolešću. Standardizovana stopa incidencije iznosila je 68,3 na 100.000 žena, a stopa mortaliteta 19,3 na 100.000.
Prema podacima populacionog registra za rak Zavoda za javno zdravlje Šabac, tokom 2022. godine na teritoriji grada Šapca 61 osoba je obolela, a 24 osobe su umrle od ove maligne bolesti.
Organizovani skrining raka dojke
Na teritoriji Republike Srbije, u skladu sa preporukama Svetske zdravstvene organizacije i evropskih vodiča za rano otkrivanje raka dojke, u decembru 2012. godine započet je program organizovanog skrininga raka dojke, čiji je cilj rano otkrivanje karcinoma, adekvatna dijagnostika i terapija, sa ciljem smanjenja mortaliteta i poboljšanja kvaliteta života žena.
Organizovani skrining se kontinuirano sprovodi u ukupno 35 opština na teritoriji Republike Srbije, u kojima se mamografsko snimanje obavlja u zdravstvenim ustanovama, i dodatno u 21 opštini u kojima se snimanje vrši pokretnim mamografom.
Na organizovani skrining raka dojke pozivaju se žene starosti od 50 do 69 godina, i predviđeno je da se mamografija radi svim ženama navedenog uzrasta.
Skrining u Mačvanskom okrugu
Od početka sprovođenja organizovanog skrininga raka dojke u Mačvanskom okrugu (na teritoriji gradova Loznice i Šapca od 2015. godine, a u ostalim opštinama od 2023. godine), ukupno je urađeno 25.870 mamografija, pri čemu je dijagnoza malignog tumora dojke postavljena kod 43 žene (0,17%).
Na teritoriji grada Šapca tokom desetogodišnjeg skrining perioda otkriveno je 15 pozitivnih mamografskih nalaza.
Skrining mamografija je suverena metoda u otkrivanju raka dojke – pouzdana, bezbolna i bezbedna, pa se preporučuje svim ženama navedenog uzrasta da se odazovu pozivu doma zdravlja na organizovani skrining.
Zavod za javno zdravlje Šabac
Aktuelno
Najnoviji broj
2. oktobar 2025.
