SEĆANjA NA STARI ŠABAC
STARE ŠABAČKE KAFANE
Pri pomenu kafane većina ljudi stvara sliku prostora sa mirisom rakije i pripitih osoba za kafanskim stolovima. To nije prava slika šabačkih kafana.
U šabačkim kafanama se za proteklih 200 godina pored popijenog pića odigralo i mnoštvo događaja koji su imali kulturni i zabavni sadržaj. U njima su organizovane političke zavere, skupljala se gradska elita, ugovarali se trgovački poslovi. Prve bioskopske predstave održavane su u šabačkim kafanama u periodu između dva svetska rata. Kafane su bile mesto za druženje ljudi, razmenu informacija. U njima su za svojim stolom sedeli advokati ili pismeniji ljudi koji su većini nepismenih seljaka pisali molbe, žalbe, tužbe i druge spise. Razume se za novac. U šabačkim kafanama održavale su se porodične zabave ili kako su ih bogati Šapčani sa podsmehom nazivali ,,krompir balovi“. Održavale se i slave raznih gradskih organizacija, skupštine društava, humorističke večeri, gostovale su artističke grupe. Poznati su bili humoristi Lalicki i Kujundžić.
Bilo je u šabačkim kafanama i kockanja, tuča i bluda. Znalo se u kojim kafanama lepe mlade devojke koje su došle sa strane za novac rade najstariji zanat na svetu. Bile su to ,,Javne kuće“ kroz koje su prošli mnogi Šapčani.
Kafane su bile važne gradske institucije i svaki kafedžija se trudio da prikupi što veći broj mušterija sa dobrim jelom, pićem i uslugom. U odnosu na broj stanovnika Šabac je po broju kafana pratio Beograd. To su mu omogućavali pogranični položaj sa Austro-ugarskom, razvijen rečni saobraćaj, jaka trgovačka mreža što je uzrokovalo veliki promet ljudi kroz grad.
Kafane su postale potreba Šapca. Od 1807. do 1980. godine njihov broj je iznosio preko 130. Knez Stanko Jurišić je 1807. godine sagradio sebi konak u kojem je kratko živeo. U to vreme bila je to najlepša kuća u gradu. Nalazila se na obali bare Oveljače u koju su kanalom doticale vode sa Cera. Na tom mestu se nalazio most preko kojeg je vodio put iz grada ka Kamičku i Mačvi. U drugoj polovini 19. veka u kući je bila smeštena škola koja je preseljena u jednospratnu zgradu u krugu šabačke crkve. Knez Stankova kuća je delimično izmenjena i 1864. godine u njoj je počela da radi kafana ,,Devet direka“ koja je opstala sve do 1928. godine. Tada je stara zgrada srušena i na njenom mestu je sagrađen hotel ,,Jugoslavija“. Danas se u toj zgradi nalazi banka ,,Intesa“.
U drugoj polovini 19. veka u Šapcu se grade velike lepe zgrade u kojima se otvaraju kafane. Do Vladičanskog dvora ( Biblioteka šabačka) nalazila se kafana ,,Boka Kotorska“, na pristaništu ,,Opštinska gostionica“ ( srušena u NATO napadu ), hotel ,,Paris“ do današnje zgrade Pošte. U Jevremovoj ulici radila je ,,Velika Kasina“ i prosto rečeno u bogatom Šapcu kafane su ,,nicale kao pečurke posle kiše“. Dinamični život i razvoj grada prekidaju ratovi ali posle njih na ulicama se prvo postavljaju kafanski stolovi. Otvaraju se nove kafane, a koje saznaćete u sledećem broju. Mnogim Šapčanima kafana je bila druga kuća.
Dragutin Dragan Petrović
U šabačkim kafanama se za proteklih 200 godina pored popijenog pića odigralo i mnoštvo događaja koji su imali kulturni i zabavni sadržaj. U njima su organizovane političke zavere, skupljala se gradska elita, ugovarali se trgovački poslovi. Prve bioskopske predstave održavane su u šabačkim kafanama u periodu između dva svetska rata. Kafane su bile mesto za druženje ljudi, razmenu informacija. U njima su za svojim stolom sedeli advokati ili pismeniji ljudi koji su većini nepismenih seljaka pisali molbe, žalbe, tužbe i druge spise. Razume se za novac. U šabačkim kafanama održavale su se porodične zabave ili kako su ih bogati Šapčani sa podsmehom nazivali ,,krompir balovi“. Održavale se i slave raznih gradskih organizacija, skupštine društava, humorističke večeri, gostovale su artističke grupe. Poznati su bili humoristi Lalicki i Kujundžić.
Bilo je u šabačkim kafanama i kockanja, tuča i bluda. Znalo se u kojim kafanama lepe mlade devojke koje su došle sa strane za novac rade najstariji zanat na svetu. Bile su to ,,Javne kuće“ kroz koje su prošli mnogi Šapčani.
Kafane su bile važne gradske institucije i svaki kafedžija se trudio da prikupi što veći broj mušterija sa dobrim jelom, pićem i uslugom. U odnosu na broj stanovnika Šabac je po broju kafana pratio Beograd. To su mu omogućavali pogranični položaj sa Austro-ugarskom, razvijen rečni saobraćaj, jaka trgovačka mreža što je uzrokovalo veliki promet ljudi kroz grad.
Kafane su postale potreba Šapca. Od 1807. do 1980. godine njihov broj je iznosio preko 130. Knez Stanko Jurišić je 1807. godine sagradio sebi konak u kojem je kratko živeo. U to vreme bila je to najlepša kuća u gradu. Nalazila se na obali bare Oveljače u koju su kanalom doticale vode sa Cera. Na tom mestu se nalazio most preko kojeg je vodio put iz grada ka Kamičku i Mačvi. U drugoj polovini 19. veka u kući je bila smeštena škola koja je preseljena u jednospratnu zgradu u krugu šabačke crkve. Knez Stankova kuća je delimično izmenjena i 1864. godine u njoj je počela da radi kafana ,,Devet direka“ koja je opstala sve do 1928. godine. Tada je stara zgrada srušena i na njenom mestu je sagrađen hotel ,,Jugoslavija“. Danas se u toj zgradi nalazi banka ,,Intesa“.
U drugoj polovini 19. veka u Šapcu se grade velike lepe zgrade u kojima se otvaraju kafane. Do Vladičanskog dvora ( Biblioteka šabačka) nalazila se kafana ,,Boka Kotorska“, na pristaništu ,,Opštinska gostionica“ ( srušena u NATO napadu ), hotel ,,Paris“ do današnje zgrade Pošte. U Jevremovoj ulici radila je ,,Velika Kasina“ i prosto rečeno u bogatom Šapcu kafane su ,,nicale kao pečurke posle kiše“. Dinamični život i razvoj grada prekidaju ratovi ali posle njih na ulicama se prvo postavljaju kafanski stolovi. Otvaraju se nove kafane, a koje saznaćete u sledećem broju. Mnogim Šapčanima kafana je bila druga kuća.
Dragutin Dragan Petrović
Najnoviji broj
30. april 2025.
