Zabavnik

Prva srpska štamparija

Štamparija Crnojevića ili Cetinjska štamparija je jedna od najstarijih ćiriličkih i slovenskih štamparija, a ujedno i najstarija srpska, odnosno južnoslovenska štamparija, koja je radila od 1493. do 1496. godine na Cetinju, pod upravom jeromonaha Makarija i pod pokroviteljstvom Đurđa Crnojevića, vladara Crne Gore. Godine 1494. iz ove štamparije izašao je “Oktoih prvoglasnik”, prva štampana knjiga na srpskom jeziku i jedna je od najviše korišćenih bogoslužnih knjiga u Srpskoj pravoslavnoj crkvi.

Prvi računar

Do sada, bilo je uvreženo mišljenje da je prvi računar bio “veliki mozak” ENIAK navodno operativan od 1946. godine, ali Dojče vele donosi veoma zanimljivu priču o prvom funkcionalnom kompjuteru na svetu koji je izumeo Konrad Zuse i to 1941. godine. Kompjuter Z1, napravljen 1938. godine i sastojao se od lima, šipki i ručica. Savršeniji model Z2 imao je i telefonske releje, a model Z3, napravljen 1940. godine, bio je prvi kompjuter na svetu koji je funkcionisao. Računar se sastojao od 600 telefonskih releja, bio je velik kao orman i danas se nalazi u „Nemačkom muzeju“ u Minhenu. Uputstva i brojevi bili su na binarnim trakama, a mašina je na osnovu toga pravila proračune.

Prozor u svet

Još u drugoj polovini 19. veka, tačnije 1862. godine nastao je pantelegraf. To je bila preteča faks mašine i pomoću njega je prvi put slika emitovana električnim putem. Kasnije su naučnici vršili brojne eksperimente sa prenošenjem zvuka i slike, a zatim je 20 godina kasnije mladi student iz Nemačke razvio tzv. električni telesokop. Kasnije, već početkom 20. veka započinju diskusije o razvoju televizora, a prvi mehanički televizor nastaje 1906. godine. Trideset godina kasnije u svetu je postojalo 200 televizora, a ovaj uređaj zvanično je široj javnosti prezentovan u Njujorku na Svetskom sajmu 1939. godine.

Gospodine Votstone,
dođite!

Ostaje nerazjašnjeno ko je izumeo prvi telefon, budući da su Antonio Meuči, Johan Filip Rajs, Aleksandar Bel i kandidati za ovu titulu. Važno je zapamtiti da ne postoji nešto poput "jedinstvenog izumitelja telefona". Godine 1875. dok je Bel radio na eksperimentu na telegrafskim porukama, njegov pomoćnik je slučajno dodirnuo čeličnu oprugu koja je proizvela zvonki zvuk. Bell je čuo taj zvuk u drugoj sobi i odmah dotrčao govoreći:"Ne dirajte ništa! Recite mi što ste upravo uradili?" Tada je otkrio da čelična žica trepereći nad magnetnom proizvodi promenljivu struju. Već sutradan je napravljen prvi telefon. Prva telefonska linija vodila je s krova zgrade na dva sprata niže. Prva rečenica izgovorena preko telefona bila je: "Gospodine Votstone, dođite! Potrebni ste mi!"