Izložba u Medicinskoj školi „Dr Andra Jovanović“
Andrina promisao i dalje živi
„U trenutku kada je Šabac imao svega tri osnovne škole, a deca učila u uslovima gotovo nemogućim za sticanje znanja, dr Andra je imao dovoljno osećaja i humane želje da izgradi potpuno modernu i funkcionalnu zgradu u svrhu obrazovanja“, kaže Ana Marić bibliotekarka Medicinske škole
Medicinska škola „Dr Andra Jovanović“ povodom Dana škole i obeležavanja jubileja, 75. godina od osnivanja obrazovne ustanove koja nosi ime po svom osnivaču i dobrotvoru, doktoru Andriji (Andri) Jovanoviću, pripremila je izložbu pod nazivom „Andrina promisao“. Obilje materijala poslužilo je kao osnova za dokumentarnu postavku bibliotekarkama Medicinske škole Ani Marić i Nataši Begović.
-Dokumentarnu izložbu čine fotografije iz školske arhive i fotografije i dokumenti iz Međuopštinskog istorijskog arhiva “Šabac”. Arhiv čuva elaborat o izgradnji Zelene škole, u kom se nalaze precizni planovi, projektni nacrti i prateći spisi iz perioda njenog nastanka, i nama najdraža, pisma Andre Jovanovića u kojima obaveštava Gradsko poglavarstvo tadašnje šabačke opštine, najpre o nameri podizanja osnovne škole u Šapcu, i tom prilikom potražuje plac za realizaciju svoje namere, a u sledećem, po završetku njene izgradnje 1940, govori o zaveštanju objekta i uređenju dvorišta. Tu su još i izvodi iz Šabačkog Glasnika, dokument koji svedoči o prisustvu okupatora u tek sagrađenoj školi, savremeni snimci kuća dr Andre Jovanovića u Gospodar Jevremovoj ulici, skenirani primerci portreta njegovih unuka, radovi čuvene šabačke slikarke Mare Lukić Jelesić, dragocen trag porodične zaostavštine - ističe bibliotekarka Medicinske škole Ana Marić dodavši da Andrina promisao i dalje živi, kao u vremenu kada je obrazovanje u Srbiji bilo u začetku.
Andrija (Andra) Jovanović (1875-1953) rođen je u imućnoj porodici Jovanović u Šapcu. Osnovnu školu i Gimnaziju završava u rodnom gradu. Školovanje nastavlja na Medicinskom fakultetu u Beču i diplomu stiče 1905. godine. Potom se vraća u Šabac i počinje uspešnu karijeru lekara. Postaje prvi predsednik oporavilišta za slabunjavu decu, avgusta 1906. godine, na Letnjikovcu. Iste godine na njegovu inicijativu u zgradi Opštinskog suda otvara se opštinska ambulanta za lečenje siromašnih građana Šapca. Uporedo sa ovim aktivnostima bio je i honorarni lekar Više ženske škole u Šapcu. Pisao je popularne članke u lokalnoj štampi, objavljivao stručne i naučne radove u medicinskoj literaturi. Za vreme Prvog svetskog rata bio je zarobljen i na inicijativu građana oslobođen. Po završetku rata, oktobra 1918. godine postaje upravnik bolnice u Šapcu. U periodu između dva svetska rata bavio se isključivo privatnom lekarskom praksom.
Pred Drugi svetski rat, 1939. godine dr Andra Jovanović odlučuje da Šapcu pokloni zgradu trajne vrednosti. Izabrano je to bude osnovna škola. Radovi na podizanju nove škole, na placu dobijenom od Opštine na Marvenom trgu na Bairu, započeli su u avgustu 1939. godine. Sagrađena je za nešto više od godinu dana. Bila je to savremena školska zgrada, a po karakterističnoj zelenoj boji fasade postaje poznata kao “Zelena škola”, ali i kao “Andrina Škola“.
Ipak, zgrada nije dobila prvobitnu namenu, već početkom rata u nju se useljavaju nemački vojnici. Po oslobođenju grada, postaje bolnica za ranjenike sa Sremskog fronta, zatim posle dečji pionirski dom i ženska gimnazija. Od 1948. godine počinje u njoj da radi državna škola za medicinske sestre.
Na početku Aprilskog rata i kapitulacije Kraljevine Jugoslavije, dr Andra je kao sanitetski potpukovnik zarobljen, te je proveo u zarobljeništvu. Po povratku u zemlju sva imovina mu je konfiskovana. Preminuo je u Šapcu, 3. marta 1953. godine i sahranjen je u porodičnoj grobnici na Kamičkom groblju.
-U trenutku kada je Šabac imao svega tri osnovne škole, a deca učila u uslovima gotovo nemogućim za sticanje znanja, dr Andra je imao dovoljno osećaja i humane želje da izgradi potpuno modernu i funkcionalnu zgradu u svrhu obrazovanja. Iako zbog spleta istorijskih okolnosti, zgrada nikada nije bila osnovna škola, u posleratnim teškim godinama postala je temelj za razvoj preko potrebne medicinske struke u gradu. Dragocena Andrina promisao uči nas da uvek treba težiti boljem i uređenijem sistemu, a s obzirom na to koliko je Medicinska škola danas prepoznatljiva u svom okruženju, svi će se složiti da je ispunjena vizija njenog zadužbinara. Iskreno verujemo da bi dr Andra bio zadovoljan.
Ideja vodilja autorki postavke je da se učenicima Medicinske škole doktor Andra Jovanović predstavi kao dobrotvor, a zaposleni podsete na velika dela osnivača.
-Bilo nam je važno da učenicima u jasnijem svetlu predstavimo ličnost šabačkog doktora, koji bi im po znanju i humanosti mogao biti uzor. Zaposlene u školi želeli smo da podsetimo na značaj njegovog dobrotvornog čina. Po komentarima i jednih i drugih čini nam se da smo uspele u tome. Bilo je veoma emotivnih momenata - Andrine reči, ispisane njegovim čitkim rukopisom, izmamile su čak i suze kod ljudi koji su godine posvetili Medicinskoj školi. Posebno bih se zahvalila Andrinom potomku Danilu Slobodi koji nam je ustupio porodične portrete i posetio izložbu.
-Dokumentarnu izložbu čine fotografije iz školske arhive i fotografije i dokumenti iz Međuopštinskog istorijskog arhiva “Šabac”. Arhiv čuva elaborat o izgradnji Zelene škole, u kom se nalaze precizni planovi, projektni nacrti i prateći spisi iz perioda njenog nastanka, i nama najdraža, pisma Andre Jovanovića u kojima obaveštava Gradsko poglavarstvo tadašnje šabačke opštine, najpre o nameri podizanja osnovne škole u Šapcu, i tom prilikom potražuje plac za realizaciju svoje namere, a u sledećem, po završetku njene izgradnje 1940, govori o zaveštanju objekta i uređenju dvorišta. Tu su još i izvodi iz Šabačkog Glasnika, dokument koji svedoči o prisustvu okupatora u tek sagrađenoj školi, savremeni snimci kuća dr Andre Jovanovića u Gospodar Jevremovoj ulici, skenirani primerci portreta njegovih unuka, radovi čuvene šabačke slikarke Mare Lukić Jelesić, dragocen trag porodične zaostavštine - ističe bibliotekarka Medicinske škole Ana Marić dodavši da Andrina promisao i dalje živi, kao u vremenu kada je obrazovanje u Srbiji bilo u začetku.
Pred Drugi svetski rat, 1939. godine dr Andra Jovanović odlučuje da Šapcu pokloni zgradu trajne vrednosti. Izabrano je to bude osnovna škola. Radovi na podizanju nove škole, na placu dobijenom od Opštine na Marvenom trgu na Bairu, započeli su u avgustu 1939. godine. Sagrađena je za nešto više od godinu dana. Bila je to savremena školska zgrada, a po karakterističnoj zelenoj boji fasade postaje poznata kao “Zelena škola”, ali i kao “Andrina Škola“.
Ipak, zgrada nije dobila prvobitnu namenu, već početkom rata u nju se useljavaju nemački vojnici. Po oslobođenju grada, postaje bolnica za ranjenike sa Sremskog fronta, zatim posle dečji pionirski dom i ženska gimnazija. Od 1948. godine počinje u njoj da radi državna škola za medicinske sestre.
Na početku Aprilskog rata i kapitulacije Kraljevine Jugoslavije, dr Andra je kao sanitetski potpukovnik zarobljen, te je proveo u zarobljeništvu. Po povratku u zemlju sva imovina mu je konfiskovana. Preminuo je u Šapcu, 3. marta 1953. godine i sahranjen je u porodičnoj grobnici na Kamičkom groblju.
-U trenutku kada je Šabac imao svega tri osnovne škole, a deca učila u uslovima gotovo nemogućim za sticanje znanja, dr Andra je imao dovoljno osećaja i humane želje da izgradi potpuno modernu i funkcionalnu zgradu u svrhu obrazovanja. Iako zbog spleta istorijskih okolnosti, zgrada nikada nije bila osnovna škola, u posleratnim teškim godinama postala je temelj za razvoj preko potrebne medicinske struke u gradu. Dragocena Andrina promisao uči nas da uvek treba težiti boljem i uređenijem sistemu, a s obzirom na to koliko je Medicinska škola danas prepoznatljiva u svom okruženju, svi će se složiti da je ispunjena vizija njenog zadužbinara. Iskreno verujemo da bi dr Andra bio zadovoljan.
Ideja vodilja autorki postavke je da se učenicima Medicinske škole doktor Andra Jovanović predstavi kao dobrotvor, a zaposleni podsete na velika dela osnivača.
-Bilo nam je važno da učenicima u jasnijem svetlu predstavimo ličnost šabačkog doktora, koji bi im po znanju i humanosti mogao biti uzor. Zaposlene u školi želeli smo da podsetimo na značaj njegovog dobrotvornog čina. Po komentarima i jednih i drugih čini nam se da smo uspele u tome. Bilo je veoma emotivnih momenata - Andrine reči, ispisane njegovim čitkim rukopisom, izmamile su čak i suze kod ljudi koji su godine posvetili Medicinskoj školi. Posebno bih se zahvalila Andrinom potomku Danilu Slobodi koji nam je ustupio porodične portrete i posetio izložbu.
M. Ž.
Najnoviji broj
11. april 2024.
