Mikroorganizmi u zemljištu

Mikroorganizmi pripadaju grupi živih organizama široko rasprostranjenih u prirodi. Njihova posebna uloga se ogleda u stalnom prisustvu u zemljištima, vodenim basenima, vazduhu, čovečijem telu, telu životinja i biljaka i u mnogim hranljivim proizvodima, što ističe njihovu posebnu ulogu u prirodi. Zemljište ima veliki broj značajnih funkcija u zaštiti okoline i biljnoj proizvodnji za ljudsku i životinjsku ishranu, što zavisi od kvaliteta i kvantiteta organske materije esencijalnog faktora za zemljišne mikroorganizme, njihov diverzitet, ishranu bilja, vodni kapacitet, stabilnost agregata i kontrolu erozije. Razlaganjem organske materije – humifikacija, dobija se humus kao posebna sintetička tvorevina, višestrukog značaja za rast gajenih biljaka.

Govoreći o mikroorganizmima, nikako ne smemo zaobići njihov značaj u stvaranju ANTIBIOTIKA, kao specifičnog oblika proizvoda životne aktivnosti organizama sa visokom fiziološkom aktivnošću u odnosu na određene grupe mikroorganizama (viruse, bakterije, gljive, alge, protozoe), koji selektivno zaustavljaju rast i potpuno sprečavaju njihov razvoj. Antibiotike odlikuju dva osnovna svojstva: prvo, da deluju u vrlo niskim koncentracijama, drugo, poseduju izraženo selektivno svojstvo na određene mikroorganizme. Antibiotici koji se primenjuju u zaštiti bilja moraju imati visoku aktivnost, selektivno dejstvo i sposobnost da prodru u biljke i da nisu fitotoksični. Oni ne samo da sprečavaju bolest, nego su sposobni da vrše neutralizaciju enzima i toksina izazivača bolesti i na taj način povećavaju otpornost biljaka na bolesti stimulišući njihov rast i doprinoseći povećanju prinosa.

Mnogi antibiotici su našli široku primenu i u zaštiti bilja od fitopatogenih mikroorganizama; u borbi sa štetnim insektima i glodarima i kao biološke alternative hemijskim pesticidima-biopesticidi i mineralnim đubrivima. Značajna je i njihova uloga u prečišćavanju otpadnih voda, izdvajanje metala iz ruda, razgradnji ksenobiotika, nafte i njenih proizvoda.

Foto: Pixabay

Uticaj pesticida na mikroorganizme zemljišta
Pesticidi kao proizvodi prirodne delatnosti čoveka za zaštitu biljaka od korova i štetočina, dospevaju u zemljište na različite načine, čime predstavljaju potencijalne zagađivače životne sredine, zbog čega su ozbiljna opasnost po zdravlje ljudi, životinja i živi svet uopšte. Pošto je zemljište glavni „sakupljač“ pesticida, njihov glavni biološki absorbent i neutralizator, koji u zemljište dolazi na različite načine i u različitim količinama, njihova višegodišnja primena može da dovede do povećanja koncentracije toksičnih proizvoda, degradacije koji mogu izazvati neželjene efekte na aktivnost zemljišnih mikroorganizama.

Proizvodi njihove degradacije iz zemljišta dospevaju u vodu, vazduh, biljke i životinje koje čovek koristi u ishrani. Pošto toksičnost koju pesticidi mogu izazvati, predstavlja vrlo složeno i komplikovano izučavanje zbog niza složenih procesa i pojava koje izazivaju, s toga posledice pesticida ne treba posmatrati samo na osnovu njihovog direktnog ugrožavanja zdravlja ljudi, već i preko izmene postojećih biocenoza, narušavanja osnovnih funkcija i bioloških zakonitosti ekosistema, pa i biosfere.