POČELA SEZONA SLAVA
Period od oktobra do januara za srpski narod predstavlja period porodičnog zajedništva, blagostanja i očuvanja tradicionalnih vrednosti jer se tada proslavljaju Krsne slave. Jedan od najvažnijih običaja u toku godine gde se slavi svetac-zaštitnik kome je posvećen određen dan u crkvenom kalendaru. Najveći broj Srba proslavlja Sv. Nikolu ““ Nikoljdan, Sv. Jovana ““ Jovandan, Sv. Savu ““ Savindan... Sveća, slavski kolač, slavsko žito (koljivo) i vino neizostavni su deo slavskog rituala
Proslavljanje krsne slave, po mišljenju istraživača narodnih običaja, u vezi je sa sećanjem na pretke, kućne zaštitnike koje su Srbi slavili i poštovali pre primanja hrišćanstva. Tada je, svaka porodica u okviru plemena kome je pripadala, pored opštih bogova, imala i svog plemenskog ili domaćeg boga, kao svoga zaštitnika, članova porodice i stoke. S druge strane, ukorenilo se i mišljenje da je krsna slava nastala kao sećanje na onog pretka, koji je prvi primio hrišćansku veru, odnosno dan kada su pleme ili porodica kršteni.
Osnivanjem samostalne Žičke arhiepiskopije 1219. godine, zaslugom prvog srpskog arhiepiskopa Svetog Save, izbačeni su mnogi paganskei elementi proslave. U novom propisu crkve stajalo je: „Ko hoće da čini pomen svetome ili da priredi gozbu za duše mrtvima, mora da zakolje što želi i što može, kod svoje kuće, meso zaklane životinje dobro da opere od krvi, ispeče i u svom domu iznese na trpezu gostima. Samo tako pripremljenu gozbu, u domu svakoga ko slavi svetitelja, sveštenik može da blagoslovi. Tako će, uz jelo, ceo taj dom blagosloven biti“.
Prastari „kult mrtvih“ ili „kult predaka“ za koji su se vezivali slavski rituali, kao što su paljenje sveća, pripremanje žita ili koljiva i njegovo prelivanje vinom, čime se postiže „da se duše predaka održe u prijateljstvu sa živim potomstvom, dobio je svoj novi oblik. Prvi istorijski podaci o krsnoj slavi nazivaju ovaj praznik i „pamjat svetom“.
Osnivanjem samostalne Žičke arhiepiskopije 1219. godine, zaslugom prvog srpskog arhiepiskopa Svetog Save, izbačeni su mnogi paganskei elementi proslave. U novom propisu crkve stajalo je: „Ko hoće da čini pomen svetome ili da priredi gozbu za duše mrtvima, mora da zakolje što želi i što može, kod svoje kuće, meso zaklane životinje dobro da opere od krvi, ispeče i u svom domu iznese na trpezu gostima. Samo tako pripremljenu gozbu, u domu svakoga ko slavi svetitelja, sveštenik može da blagoslovi. Tako će, uz jelo, ceo taj dom blagosloven biti“.
Prastari „kult mrtvih“ ili „kult predaka“ za koji su se vezivali slavski rituali, kao što su paljenje sveća, pripremanje žita ili koljiva i njegovo prelivanje vinom, čime se postiže „da se duše predaka održe u prijateljstvu sa živim potomstvom, dobio je svoj novi oblik. Prvi istorijski podaci o krsnoj slavi nazivaju ovaj praznik i „pamjat svetom“.
Najnoviji broj
25. april 2024.
