Spomen šabačkom graditeljstvu

Građevinsko društveno preduzeće „Izgradnja“ Šabac osnovano je 18. jula 1952. godine kao Gradska zanatska građevinska radionica, ali dve godine kasnije dobija naziv koji će nositi sve do kraja postojanja. Za više od šest decenija rada Izgradnja je izgradila oko 90 odsto stambenih zgrada u gradu i okolini, ali i važne privredne objekte u Podrinju i Kolubarskom okrugu. Istorija šabačkog građevinskog giganta bila je povod da se arhivska građa sačuvana u Međuopštinskom istorijskom arhivu Šabac predstavi javnosti kroz izložbu u Galeriji ove ustanove kulture.

Viši arhivista Radomir Petrović ističe da je „Izgradnja“ bila jedinstveno građevinsko preduzeće u gradu, poznato širom bivše Jugoslavije. Hemijska industrija „Zorka“, fabrika šećera „Šećerana“, vodotoranj, robne kuće u Šapcu, Zorkin soliter, trgovinski lanac „Nama“ projekti su „Izgradnje“.

-Prvi značajna graditeljski poduhvat vezuje se za 1965. godinu kada započinje izgradnja solitera „Zorka“ u Pop Lukinoj ulici. Nakon toga nastavljeno je sa gradnjom stambenih blokova u gradu. Najpre je izvršena sanacija Benske bare, gde je izgrađen kompleks zgrada, koji postoji i danas. Drugi veliki poduhvat bilo je naselje Trkalište - dodaje autor postavke i naglašava da „Izgradnja“ u svom porfoliu ima fabrike „Šapčanka“, „Jela“, DP „Klanica“, DP „Dumača“, TDP „Nama“, „Šabacpromet“.

Foto: Međuopštinski istorijski arhiv

-Osnovne, srednje škole, sportske hale, stadioni nastali su kao deo aktivnosti ovog preduzeća. Vrhunac razvoja dostigla je početkom devedesetih godina prošlog veka. Nažalost, proces tranzicije i prelazak društvenog kapitala u privatna vlasništva, menjanje vlasničkih odnosa, ratovi na prostorima bivše Jugoslavije doveli su do postepenog gašenja „Izgradnje“, najpre otvaranjem stečaja 2004, a potom i likvidacije 2007. godine.Važno je istaći da veliki broj sugrađana i sugrađanki bilo je direktno i indirektno vezano za „Izgradnju“, te smo zbog toga želeli da prikažemo istoriju jedne firme, ali i istoriju grada. Međuopštinski istorijski arhiv za vreme rada i postojanja ovog preduzeća dva puta je preuzimao dokumentaciju . Sve je objedinjeno u jedan fond sa 874 kutije arhivske građe- pojašnjava Petrović.

Direktorka Međuopštinskog istorijskog arhiva Svetlana Stanković naglašava da su izložbe deo aktivnosti ustanove sa ciljem da sugrađani bliže upoznaju svoju prošlost.

-Postavka o „Izgradnji“ donela je nov pogled na preduzeće koje je praktično izgradilo Šabac i zaslužno za izgled modernog grada. Tokom svog višedecenijskog postojanja brojne objekte u gradu. Iako preduzeće, nažalost, više ne postoji ostali su objekti kao svedoci vremena i postojanja nekadašnjeg giganta.

Foto: Međuopštinski istorijski arhiv

Napominje da je obaveza Arhiva kao čuvara kulturne baštine, prošlosti i vrednih materijalnih svedočanstava da javnosti predstavi svoj rad, približi događaje, osvetli prošlost.

-Posebno smo ponosni što su otvaranju izložbe prisustvovali i nekadašnji radnici „Izgradnje“, podelili svoja sećanja i emocije. Ovo je samo jedna u nizu od planiranih izložbi u našem prostoru. Verujemo da je to dobar način da se javnost upozna sa svim onim što radi Arhiv i njegovim značajem za zajednicu. Posebno samo ponosni na posete škola i mladih istraživača - istakla je Stanković i najavila dve nove postavke za jesen.

Izložba o „Izgradnji“ otvorena je tokom leta za sve zainteresovane sugrađane i goste grada.